BİRİNCİ BÖLÜM
16 Şubat 1931, Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün Adana’ya altıncı gezisini başlattığı gündür. Ulu Önder’in bu gezisi, Ankara’ya ulaştırılan “Yandık, bittik, mahvolduk…” havasındaki haberlere dayanır. Neler olup bittiğini yerinde incelemek, gerekiyorsa önlem ve yardım konularını ele almak üzere yola çıkarken herhalde endişeliydi. Çukurova’dan ekonomik bunalım haberleri geliyordu. Para darlığı baş göstermişti. Halk vergi ödemekte zorlanıyordu.
DÜNYA KRİZDEYDİ
Gerçekte, 1929 Dünya Ekonomik Bunalımı her ülkede sıkıntılara yol açmaktaydı. Ulu Önder, genel durumu için incelemeler yapmak üzere 18 Kasım 1930’dan itibaren kent kent dolaşmıştı. Kayseri, Sivas, Tokat, Amasya, Samsun ve Trabzon’da incelemelerde bulunduktan sonra İstanbul’a geçti. Burada kaldığı süre içinde gördükleriyle ilgili değerlendirmeler yaptı. İstanbul’dayken Edirne, Kırklareli ve Bursa’ya gitti ve ardından Ankara’ya döndü. İki gün sonra da, 25 Ocak günü seyahatin ikinci kısmını tamamlamak üzere Afyon’a hareket etti . Afyon’dan sonra sırasıyla Uşak, İzmir, Aydın, Denizli, Balıkesir ve İzmir’e uğrayıp Antalya’ya geldi. Alanya, Taşucu ve Mersin’i ziyaret etti ve Mersin’den trenle, Malatya’ya gitti. Malatya’da kısa bir süre kaldı ve 15 Şubat gecesini Misis’te geçirip sonra 16 Şubat günü Adana’ya geldi.
ADANA GEZİSİ
Atatürk’ün Adana’yı daha önce defalarca geldiği için tanıyordu. Bölgenin doğal niteliklerine bağlı ekonomik potansiyelini bildiği için de, gelen serzenişleri önemsemişti. Çiftçiler banka borçları ile vergilerini ödeyemiyordu. Sorunlar bazı milletvekilleri ile büyük toprak sahipleri tarafından Ulu Önder’e aktarılırken, belli ki abartılmıştı ve Paşa’nın endişesi bu abartılar yüzünden artmıştı.
Atatürk’ün geleceğini öğrenen Ticaret Odası, Sanayi Odası ve Borsa üyeleri de kendine sunulmak üzere şehrin kentin ekonomik durumuyla ilgili rapor hazırlamıştı.
Saat 14.30’da istasyona giren trenden inen Atatürk’ü, Vali Vehbi Bey, Fırka Kumandanı Kenan Paşa, Nuri Paşa, Adana mebusları Zamir, Kemal ve Kadri Beyler, Urfa mebusu Ferit Celâl Bey, Mersin mebusları Ali Münif ve Hakkı Beyler, Belediye Reisi Turhan Cemal, Sıtma Mücadelesi Heyet-i Reisi Ekrem Tok, Maârif Emini İsmail Habip, Türk Ocağı Reisi Fahri, Halk Fırkası Vilayet Heyeti Reisi Yusuf Ziya Beyler ile Adliye, Maliye ve Zabıta Erkânı ve halk temsilcilerinin yer aldığı heyet karşıladı.
Karşılayıcıların tek tek elini sıkan Ulu Önder, dinlenmek üzere Fahri Bey’in Asfalt Caddedeki (Atatürk Bulvarı) evine gitti. Ancak dinlenmeye geçmeden önce Adana ve çevresinin ekonomik durumuyla ilgili bilgi almak üzere Vali Vehbi Bey, milletvekilleri Ali Münif, Kadri, Zamir, Ferit Celal, Belediye Başkanı Turhan Cemal, Maârif Emini İsmail Habib, Ziraat Bankası Müdürü Fazlı, İş Bankası Müdürü Sait ve Defterdar Talat Beyleri dinleyerek sorular sordu. Görüşmeden sonra da dinlenmek maksadıyla odasına geçti.
Saat 16.00’da Halk Fırkası heyeti ile İş Bankası Müdürü Sait Bey’i kabul etti. Sait Bey, Borsa istatistikleriyle İş Bankası gözlemlerini anlatan raporu takdim etti.
PAZARTESİ: ATA’NIN TURLARI
