(HABER MERKEZİ)-Çiftçileri zor bir yılın beklediğini söyleyen Ziraat Mühendisleri Odası başkanları, artan maliyetleri ve kuraklık nedeniyle ekim yapamayan çiftçilerin sorunlarına değindiler.
Çiftçileri gelecek yılda da zor bir dönem bekliyor. Artan maliyetler ve kuraklık çiftçileri düşündürürken, kilosunu 9-10 TL’ye sattığı buğdayının tohumunu da Tarım Kredi Kooperatifi’nden (TKK) 18 ila 22 TL arasında bir fiyata satın alıyor.
Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün yayımladığı 1 Ekim 2023-30 Eylül 2024 dönemi yağış raporuna göre, Türkiye’de geçen yıla göre yağışlarda artış gözlemse de yine de kuraklık yaşanıyor.
TÜİK’in tarımsal girdi fiyat endeksi Ağustos ayı verilerine göre, üreticilerin en fazla harcama yaptığı ürün grubu yüzde 57, 94 ile tohum. Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğü (TİGEM) makarnalık buğday tohumu/ kilo başına geçen yıl 13 TL iken bu yıl 15 TL. Ekmeklik buğday geçen yıl 12 TL’den bu yıl 13 TL 50 kuruş. Arpanın kilosu geçen yıl 10 TL 50 kuruştan bu yıl 12 TL’ye çıktı.
Üreticilerin kendi kuruluşu olan Tarım Kredi Kooperatifi’nde (TKK) buğdaylık tohum fiyatı kiloda 18- 22 TL, arpa ise 16 TL bandında. Çiftçi bu yıl makarnalık buğdayını kiloda 10 TL’ye, ekmeklik buğdayını 9 TL 25 kuruşa, arpayı ise 7 TL 25 kuruşa satmıştı. TKK, anlaşmalı olduğu tohum firmalarına satış karı ekleyerek buğday tohumunu iki katına satıyor. Çiftçinin sertifikalı tohumdan desteği ise kiloda 5 TL 30 kuruş.
“DEVLET BİZDEN ALDIĞI BUĞDAYI İKİ KATINA BİZE SATIYOR”
Kuraklıktan etkilenen üreticilerden Diyarbakır Yenişehir Ziraat Odası Başkanı Süleyman İskenderoğlu pamuk ve mısır fiyatlarının bu yıl düşük olması, pamukta destekleme miktarının 3 yıldır 1 TL 60 kuruş olarak sabit kalmasından dolayı üreticilerin bu yıl buğday ekimine yöneldiğini belirtti.
İskenderoğlu, “Şu anda kuraklık tehlikesi var biliyorsunuz mevsim normallerinin çok altında yağış yağdı. Diyarbakır’da yüzde 10, ekim yapıldı. Özellikle Çukurova Bölgesi’nde Akdeniz’den tutun Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde en fazla pamuk ekilen iki ilden biri Diyarbakır. Pamuk fiyatının düşük olması destekleme 3 yıldır aynı, kilogram başına 1 TL 60 kuruş olması pamuk üreticilerini buğdaya yöneltti. Tarım Kredi Kooperatifinde 10 TL’ye satılan tohum şu an 23 TL’ye satılıyor. Devlet bizden aldığı buğdayı iki katına bize satıyor. Şu anda buğday tohumu 22-23 TL, arpa 16 TL, akaryakıtın litresi 45 TL” dedi.
Taban gübresinin kilogramının 15 TL 15 kuruş olduğunu belirten İskenderoğlu, “Üretici bu şartlar altında nasıl mücadele etsin. Daha önce 1990’lı, 2010’li yıllara kadar pamuk ektiğimde pamuk destekleme primi devletin vermiş olduğu para yaklaşık yüzde 30 ile 37 arasında çiftçinin girdi maliyetlerini karşılıyordu şu an yüzde 7-9 çiftçinin girdi maliyetini karşılıyor. Bir dönüme 3 bin TL elektrik ödeniyor. Bir çiftçi 100 dönüm pamuk 300 bin TL enerjiye para veriyor. Zaten Diyarbakır bölgesinde yüzde 21’inde sulama imkanı var geriye kalanlarda yok, bir sondajın maliyeti 3 milyon TL” diye konuştu.
“KURAKLIK VAR, ÇİFTÇİ EKİM YAPAMIYOR”
Şanlıurfa Hilvan Ziraat Odası Başkanı Hikmet İpar da kuraklığa dikkat çekti. Kuraklık nedeniyle çiftçinin ekim yapamadığını söyleyen İpar, “Hububat ekilecek. Buğdayın kilosu 15-18 TL. Arpa 11-14 TL arası. Mercimeğin kilosu da 30 TL’ye dayandı. Geçen sene sonbahar yağmurları düştü. Bu sene şu ana kadar yağmur düşmedi toprağa… Traktörle sürüm zor olacak” dedi.
Antakya Ziraat Odası Başkanı Mehmet Muzaffer Okay, Antakya’nın depremin yaralarını yeni yeni saramaya başladığını belirterek, “Herkes yağmur bekliyor. Yağmur yağmadan kimse risk almak istemiyor. Buğday ekimleri mevsimsel olarak ileri tarihe kayacak. Çiftçi bu yıl mısırdan, pamuktan zarar etti, herkes buğdaya yönelecek” diye konuştu.
“GÜBRESİZ EKİM RİSKİ”
Ziraat Mühendisleri Odası Başkanı Baki Remzi Suiçmez ise buğday tohumlarındaki artış nedeniyle bu yıl gübresiz ekim riskinin de olduğunu ifade ederek, “Bu da verimde azalmaları gündeme getirecek. Buğday ekim alanlarının artış gösterse de verim ve rekoltenin azalacak olması buğday ve arpa ithalatının devam etmesini gündeme getirecek” dedi.
