HABER: Yener EKİNCİ
ADANA (BÖLGE)-Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanlığı Adana İl Müdürlüğü’nce “Uyuşturucu ile Mücadelede Eylem Planı ve Medyanın” rolü konulu panel düzenlendi. Toplantıya, basın mensupları büyük ilgi gösterdi.
Panelde konuşmacı olarak İletişim Başkanlığı Adana İl Müdürü Mustafa Keleş ve Çukurova Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Nüket Elpeze Ergeç katıldı.
İl Müdürü Mustafa Keleş, uyuşturucu ile mücadelenin topyekün sürdüğünü söyledi. Keleş, Adana’nın yanı sıra Mersin, Hatay ve Osmaniye’nin içerisnide bulunduğu bölgenin medyada olumlu temsili için sarf ettiklerini belirtti.
Çukurova Üniversitesi İletişim Fakültesi Dekanı Prof.Dr. Nüket Elpeze Ergeç ise, yaptığı sunumda, uyuşturucu ile ilgili haber yapılırken hassas davranılması gerektiğini belirterek, “Uyuşturucu bağımlılarını ‘kurban, batağa saplanmış’ gibi ifadeler yerine ‘bağımlı, tedaviye ihtiyaç duyan’ terimleriyle nitelendirilmek lazım” dedi.
Prof.Dr.Nüket Elpeze Ergeç, daha sonra yazılacak haberlerde uyuşturucu kullanımı ve bağımlılığı konuları işlenirken dikkat edilmesi gerekenler hakkında yaptığı sunumda şunları söyledi:
“Sentetik uyuşturucu kullanımı dünya genelinde gün geçtikçe artıyor. Uyuşturucu kullanımı Avrupa ülkelerinin çok gerisinde olsa da Türkiye için de risk giderek artıyor. Uyuşturucu bağımlılığı ile mücadele etmek, gençleri bilgilendirmek ve bu konudaki duyarlılığı artırmak için 2014 yılında Başbakanlık genelgesiyle ilgili tüm kamu kurumlarının bir araya geldiği bir platform oluşturuldu. Bu platform, uyuşturucuyla mücadelede siz medya mensuplarının desteğine ihtiyaç duyuyor.
Uyuşturucu konulu medya metinlerinde sıklıkla yapılan hatalardan hareketle dikkat edilmesi rica edilen hususlar bu broşürde yer alıyor. Daha önce intihar haberleriyle ilgili gösterilen hassasiyetin ölüm oranlarını ciddi oranda düşürdüğünü biliyoruz. Uyuşturucu konulu haberlerde gösterilecek aynı hassasiyet pek çok hayatı kurtarabilir.
Haberlerde uyuşturucu kullanan kişilerle ilgili yapılan tasvirler şunlar:
-Uyuşturucu kullanan kişiler haberlerde genellikle ‘tehlikeli meczuplar’ olarak resmediliyor.
-Edilgin konumdaki bağımlıların toplum ve aileleri için tehlike unsuru olduğu sıklıkla vurgulanıyor.
-Oysa bu kişilerin de birer birey olduğu ve isterlerse bu durumdan kurtulabileceği mesajı haberlerde daha sık işlense bağımlıların toplumsal konumu değişebilir ve tedaviye rağbet artabalir.
NELERE DİKKAT EDİLMELİ?
-Uyuşturucu bağımlıları için “kurban’, ‘batağa saplanmış’, ‘esiri olmuş’, ‘tuzağa düşmüş’ gibi nitelemeler yerine; ‘bağımlı’, ‘tedaviye ihtiyaç duyan’, ‘Uyuşturucu kullanan’ ifadeleri kullanılmalı.
-Bir risk varsa bunun herkes için geçerli olduğuna; Uyuşturucu kullanımı ve bağımlılğıı konusu işlenirken bu sorunun sadece belirli bir alt kültürel gruba, parçalanmış ailelere, sokak çocuklarına vb. özgü olduğu izlenimini yaratacak iletilerden kaçınılmalı.
-Uyuşturucu kullanıcılarının onurunu kıracak ve itibarını zedeleyecek ifadeler kullanmaya; Uyuşturucu kullanıcıları; sarhoş, tinerci, esrarkeş, hapçı, eroinman vb. İfadelerle tanımlanmamalı. Haberlerde kişinin uyuşturucu etkisi altında bilinçsizce sergilediği davranışlara ilişkin görüntüler verilmemeli.
-Haber kurgusunda abartıdan kaçınmaya; Uyuşturucu bağımlıları ile ilgili şok etkisi yaratacak dramatik görüntüler, abartılı tekrarlar ile haberle ilgisi olmayan stok görüntülerin kullanımından kaçınılmalı.
-Uyuşturucu kullanan kişilerin aileleri, medya içeriklerinde genellikle “utanç içinde ve mağdur” olarak resmediliyor.
-Uyuşturucu kullanan kişilerin arkadaşları ve idinilmiş çevreleri çoğunlukla “tehlikeli” ve “kötü” gösteriliyor. “Kötü çevrenin kurbanı olmuş genç” gibi tasvirlere sıkça rastlanıyor.
Bu durum; uyuşturucu bağımlılarının toplumdan ve akranlarından dışlanmasına, destekten yoksun kalmasına yol açıyor.
-İçeriğin dramatik etkisini artırmak üzere bağımlıların ailelerinin çocuklarından duydukları utanç ve hayal kırıklığının abartılı bir şekilde verilmemesine;
-Haber görsellerinde bağımlıların ve çevrelerinin fotoğrafları ve açık kimliklerini izinsiz ifşa etmemeye;
-Olumsuz akran tutumlarına karşı gençleri çaresiz konumda göstermemeye; Olumsuz akran arkadaş tutumlarına karşı gençler, edilgen, boyun eğen ya da çaresiz konumda gösterilmemeli.
-Uyuşturucu kullanan bireylere nasıl yardım edileceği konusunu daha çok işlemeye; Uyuşturucu kullanan kişilerin aile ve çevrelerini hedef alan yayınlarda onları aydınlatacak örnek davranış, söz ve tutumlara daha çok yer verilmeli.
UYUŞTURUCU MADDENİN METİN İÇERİSİNDE VERİLİŞ BİÇİMİ
-Son bir yılda yapılan haberlere en çok konu olan uyuşturucu madde; “Bonzai”.
-“Bonzai” kelimesi yerine “sentetik uyuşturucu” terimini tercih etme oranı artıyor.
-Metinlerde uyuşturucu madde genellikle, “dehşet”, “cehennem”, “dram” gibi korkutucu ve aynı zamanda bilinmezlik içeren ifadelerle anlatılıyor.
-Uyuşturucunun kullanım şekli (şırıngayla, sigara, pipoyla vs.) ve kullanım yerine (metruk binalar, boş araziler, partiler vs.) ilişkin ayrıntılara sıklıkla yer veriliyor.
Bu durum risk grupları için merak uyandırıcı ve teşvik edici olabiliyor.
-Uyuşturucu bağımlılığını yenen, aktif bireylere ilişkin haberlerin olumlu mesajlarla birlikte oluşturulan metinlerde yer alması, mücadelenin toplumsal boyutunu öne çıkarma ve özdeşim kurma olanağı yaratma alanlarında benzersiz fırsatlar sunar.
-Bireysel başarı hikayeleri dışında konuyla ilgili gerçekleştirilen projeler, dayanışmalar ve kaydedilen gelişmeler de yine bu tipten haberlerde işlenebilir.
-Başarı hikayelerini medya metinlerinde daha çok işlemek bağımlılara umut vericidir.”
