Tüm dünyayı etkisi altına alan koronavirüs için doğru maske kullanımı hayati önem taşımaktadır. Yüz maskesi toplum içinde nasıl kullanılmalı? Sağlık çalışanları ve koronavirüs hastaları nasıl maske kullanmalı? Koronavirüs ikinci dalgasından korunmak için hangi maskeyi kullanmalıyız?
2019 yılının sonunda ilk olarak Çin’de ortaya çıkan koronavirüs, tüm dünyayı etkilemişken kafalarda pek çok soru işareti oluşturmaya da devam ediyor. Koronavirüs hakkında merak edilenler, nasıl bulaşır, ne yolla bulaşır, etkileri nelerdir diye düşünüp dururken; bir de hangi maskeyi kullanmalıyız sorusu kafaları karıştırıyor.
Kimi uzmanlar kalın bir pamuklu fuların da koronavirüsten koruyabileceğini ifade ederken kimi ise gerçekten çok daha dikkat edilmesi gerektiğini söylüyor. “Hangi maskeyi kullanmalıyız?” sorusu tam olarak cevap bulamamış olsa da, “Hangi maskeyi kullanmamalıyız?” sorusu araştırmalar sonucu cevap bulmuş gibi görünüyor.
YÜZ MASKESİ HAKKINDA BİLMENİZ GEREKEN 4 MADDE
Uzmanlar toplum arasında maske kullanımını neden öneriyor?
Araştırmalar COVID-19’a sahip kişilerin önemli bir kısmının semptom göstermediğini gösteriyor. Virüsü taşıdığını fark etmeyen kişiler virüsün daha fazla yayılabileceğini gösteriyor.
Koronavirüsün genellikle konuşarak, öksürerek veya hapşırarak başkalarına yakın mesafede kolaylıkla yayılabileceği gerçeğiyle birleştiğinde uzmanlar özellikle bazı maskelerin kullanımını öneriyor.
Dünyanın pek çok noktasında maske kullanımı artık zorunlu. Mağazalarda, toplu taşıma araçlarında başlayan bu zorunluluk birçok bölgede devam ediyor. Peki her maske aynı etkiyi gösteriyor mu?
Covid-10 hastaları neden maske kullanmalı?
Damlacıkların yayılmasından korunmak için, COVID-19 hastalığı olanlar başka kişilerle temas halindeyken cerrahi veya kumaş maske takmalıdır. Hasta olan kişi maske takamıyorsa bakıcısı veya doktoru maske takmalıdır. Hastane ortamında tedavi gören hastalar, hastane kurallarına uymalıdır.
Sağlık çalışanlarının maske kullanımı nasıl olmalı?
COVID-19 testi yapan ve tedavi eden sağlık çalışanlarının, COVID-19 hastası olan veya hasta olduğundan şüphelenilen kişilerle doğrudan etkileşime girmeden önce, tıbbi kullanım için tasarlanmış N95 solunum maskesi gibi profesyonel solunum cihazlarına ihtiyacı vardır.
N95 solunum maskeleri yüze sıkıca oturur ve solunum damlacıklarının karşı taraftan geçmesini önlemek için havayı filtreler. Ayrıca, koronavirüs hastalarını tedavi eden bakım ekipler, gözleri, burnu ve ağzı solunum damlacıklarından kaynaklanan kontaminasyondan koruyan yüz siperlikleri ve koruyucu giysiler de giyer.
Hasta bölgelerinde bulunan ancak doğrudan COVID-19 hastalarıyla temasa geçmeyen sağlık çalışanları ise koronavirüsün olası yayılmasına karşı korunmak için cerrahi ve kumaş yüz maskeleri kullanıyor.
Bez maskeler tıbbi sınıfta olmamakla birlikte, hasta olmayan ortamlarda öksürükle bulaşabilecek damlacıkları önlemek ve insanları yüzlerine dokunmamalarını hatırlatmak için yardımcı olmaktadır. Ancak hastalara tıbbi bakım sağlamak için uygun değildirler.
Koronavirüsten korunmak için kişisel temizlik ve sosyal mesafenin önemi nedir?
COVID-19’a karşı korunmanın en iyi yolları fiziksel mesafe ve sık sık el yıkama olsa da, en iyi seçenek zorunlu olmadıkça evden çıkmamak. Tabi, çalışan insanlar için zor bir durum olması sebebiyle uzmanlar maske kullanımını, ellerimizle fazla temas etmemeyi ve sosyal mesafeyi korumayı öneriyor.
KORONAVİRÜS SÜRECİNDE HANGİ MASKEYİ KULLANMALIYIZ?
Kumaş maske | Cerrahi maske
Yapılan araştırmalarda bir manken kafası kullanıldı. Manuel bir pompadan gelen basınç darbesi ile öksürme ve hapşırma eylemi simülasyon haline getirildi. Yapılan yeni incelemelerde, kumaş maskelerin Covid- 19 riskini azaltmada daha fazla etkili olduğu görülüyor.
Valfli maske
Valfli maskeler, koronavirüs dalgası ilk çıktığında en çok rağbet gören maskeydi. Daha kalın olması, yüzü daha iyi sarması sebebiyle çok tercih edildi. Tabi bir de daha pahalı olması diyebiliriz. Pahalı olan biraz daha fazla güven verir mantığıyla da çok tercih edilmiş olabilir. Ekshalasyon valfli maskelerin ve şeffaf plastik siperliklerin daha popüler olduğu kanıtlandı, ancak araştırmacılar ne kadar etkili olduklarını anlamak istedi. Peki, valfli maske gerçekten işe yarıyor mu?
The Sun’da yer alan bilgilere göre, valfli maske koronavirüsün yayılmasını önlemede yararsız. Uzmanların açıklamalarına göre, valfli maske ve şeffaf plastik siperliklerin Covid-19 bulaşmasını engellemediğini iddia etti.
Peki neden daha etkisiz olduğu belirtildi? Yapılan araştırmalarda, bilim adamları “ekshalasyon portu” olan maskelerin, filtrelenmeden önce hava valfinden çok sayıdan damlacık çıktığını keşfettiler. Damlacık çıkmasına izin veren valfli maskeyi takan kişi enfekte olursa, Covid-19’un bulaşmasını durduracak bir maske kullanmadığı anlamına geliyor.
Şeffaf siperlik
İncelemelerde, şeffaf siperliğin etkinliği de test edildi. Bunların cerrahi veya kumaş maskelerden daha az etkili olduğunu bulundu.
Şeffaf siperlik ile bir öksürük ve hapşırıktan kendinizi koruyabilirsiniz. Damlacık yoluyla bulaşan virüsün ilk hareketinden korunsanız bile maske takılması yine de öneriliyor. Ayrıca, dışarı atılan damlacıklar, siperlikten dışarı kolayca bulaşabiliyor. Siperliği takan kişi Covid-19 taşıyorsa, çevresine bulaşmaması için siperliğin yanı sıra cerrahi maske veya kumaş maske de takmalıdır.
Amerikan Fizik Enstitüsü’nde bulunan ve araştırmayı yöneten Dr. Siddhartha Verma şunları söyledi: “Öğrenciler okullara ve üniversitelere dönmeye başlıyor. Bazı öğrenciler daha rahat olması ve daha uzun süre takabilme imkanı olduğu için yüz siperlerini kullanmanın daha iyi olup olmadığını merak ediyorlar. Peki ya bu kalkanlar o kadar etkili olmazsa? Yüz siperlikleri zaman içinde biriken damlacıklar dar bir alana yerleşir ve bu da potansiyel olarak enfeksiyonlara yol açabilir.”
Damıtılmış su ve gliserin damlacıkları ile yapılan araştırmada, Dr. Verma, “Çok uzun süre askıda kalabilen Covid-19’un etkilerini daha iyi görebilmek için küçük damlacıklarla çalıştık.” dedi. Böylece, virüsün ne kadar kolay yayılabileceği daha etkili bir şekilde gözler önüne serildi.
Araştırma, Covid-19’un topluma yayılmasını en aza indirmek için, valfli maske ve yüz siperleri yerine yerine düz tasarımlı yüksek kaliteli kumaş veya cerrahi maskelerin kullanılmasının tercih edilebileceğini öne sürüyor.
En iyi maskelerde bile bir dereceye kadar sızıntı olmaktadır. Bulaşma riskini azaltmak için maske takmanın yanı sıra sosyal mesafeyi korumak da çok önemlidir.
