(HABER MERKEZİ)-HDP Adana Milletvekili Tülay Hatimoğulları, Adana’ya gelen ithal atıklarını Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’un yanıtlaması için soru önergesi verdi.
Hatimoğulları, “Geçtiğimiz günlerde de Londra4da Bloomberg için çalışan bir gazetecinin Avrupa’da atılan çöplerin nereye gittiğini öğrenmek için 3 çöp poşetinin içine yerleştirdiği GPS vericisi ile; çöplerden birinin Londra’da kalırken, diğer ikisinin Almanya üzerinden Adana’ya geldiğini tespit ettiği “Türkiye Avrupa’nın çöplüğü oldu” başlığı altındaki haberi basına yansıdı. Adana’da ithal edilen atıkların boş arazilere kamyonlarla taşınması ve toprakla karışması ile oluşan atık tepeleri; Adana’da yaşayan yurttaşlar ve bu konuda çalışma yürüten uzmanlar, ekolojistler tarafından defalarca şikayet edilmiştir ancak sorun halen güncelliğini korumaktadır” dedi.
Hatimoğulları’nın konuya ilişkin Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanı Murat Kurum’a verdiği soru önergesinde; “Geçtiğimiz yıllarda BBC’nin İngiltere’den ihraç edilen atıkları takip etmesi ile, bu atıkların Adana’da boş araziler ve yol kenarlarına atıldığı görüntüler kamuoyuna yansımıştı. Bunun ardından ortaya çıkan yeni görüntülerle İngiltere’den ‘geri dönüşüm’ için ithal edilen bu plastik atıkların arasından çıkan veya dönüşüm sonrası oluşan çöpler yakılarak Adana’da tarım alanları ve kıyıları tehdit ettiği belgelenmişti. Konuyu o zaman gündeme getirmiştik ancak sorun halen güncelliğini korumaktadır. Geçtiğimiz günlerde de Londra’da Bloomberg için çalışan bir gazetecinin, Avrupa’da atılan çöplerin nereye gittiğini öğrenmek için 3 çöp poşetinin içine yerleştirdiği GPS vericisi ile; çöplerden birinin Londra’da kalırken, diğer ikisinin Almanya üzerinden Adana’ya geldiğini tespit ettiği “Türkiye Avrupa’nın çöplüğü oldu” başlığı altındaki haberi basına yansıdı.
Adana’da ithal edilen atıkların boş arazilere kamyonlarla taşınması ve toprakla karışması ile oluşan atık tepeleri; Adana’da yaşayan yurttaşlar ve bu konuda çalışma yürüten uzmanlar, ekolojistler tarafından defalarca şikayet edilmiş ve konuya dikkat çekilmiştir.
Üretilen çöplerin sadece yüzde dokuzu geri dönüştürülebilmektedir. Geri dönüştürülemeyen ve çoğunluğu ambalaj olan bu çöplerin yakılması, doğaya verdiği büyük zarar nedeni ile, istenmeyen bertaraf yöntemlerinden biridir. Buna rağmen, Avrupa ülkelerinden gemilere yükleyerek getirilen çöpler Adana’da olduğu gibi çoğu zaman yakılmaktadır. Terk edilen ve yakılan çöpler, tüm canlılar için ciddi bir tehdit oluşturmaktadır. Plastik, içinde büyük oranda kanser yapıcı kimyasal barındırmaktadır. Bu nedenle plastik atık ithalatının derhal yasaklanması, geri dönüşüm firmalarının iç piyasadaki çöpleri almaya zorlanmaları gerekmektedir ve geri dönüşüm firmalarının sıkı denetlenmesi sağlanmalıdır.
Bu bağlamda;
1. Bakanlığınızın firmaların kapasite üzerinde ithalat yapıp yapmadığı, ithal edilen atıkların geri dönüşüm süreçlerini takip ettiği denetimleriniz hangi sıklıkla yapılmaktadır? Adana’da bu denetimler en son ne zaman yapılmıştır?
2. Sorumsuz firmalarca yol kenarlarına ve boş arazilere atılan atıkların doğaya verdiği zararın önlenebilmesi için sıkı denetim mekanizmalarının kurulması için çalışmalarınız var mıdır?
3. Atıkların yakılmasını engelleyerek, doğaya ve insan sağlığına verilen zararların ortadan kaldırılmasını sağlamak üzere çalışmalarınız var mıdır?
4. Tüm dünyada artan plastik tüketimi nedeni ile atıklar yönetilemeyecek düzeye gelmiştir. Türkiye’de plastik atık yönetimi ile ilgili çalışmalar yapılmakta mıdır? Yapılıyorsa bu çalışmalar nelerdir?
5. Adana’daki atık tepelerine ve uluslararası medyanın defalarca dikkat çektiği konuya dair bugüne kadar neden bir çalışma yapılmamıştır?
6. Yurttaşlar tarafından yapılan şikayetler ve kamuoyuna yansıyan görüntüler Bakanlığınızca değerlendirilmekte midir? Konunun takibi yapılmakta mıdır?
7. Adana’ya kadar izi sürülen en son atıkların sinyal verdiği ve ardından sinyalin kaybolduğu-geri dönüşüm merkezi olmadığının altı çizilen- yerin neresi olduğu hakkında çalışma yürütülmekte midir?
8. Plastik kirliliği dünyada kaygı uyandıracak düzeye gelmiştir. Avrupa ülkelerinin yönetilemeyecek düzeye gelen bu “çöplerden kurtulma” sorumluluğunu üstlenmeyerek başka ülkelere ihraç etmesi tek taraflı bir çözümdür. Türkiye’deki olumsuz etkileri düşünüldüğünde, Bakanlığınızın plastik atık ithalatının yasaklanması yönünde adımları olacak mıdır?
9. Yönetmelikte ithal çöp toplam kapasiteleri yüzde 80 ile sınırlı olan firmalar bu kotayı sonuna kadar kullanmaktadır. Dolayısı ile Türkiye’den çöp alınmamakta, bu nedenle büyük oranda geri dönüşüm sağlanmamaktadır. Döviz girdisi nedeni ile ülkedeki atıkların geri dönüşümü gözden çıkarılmaktadır. Bu yaklaşımı ortadan kaldırmak üzere Bakanlığınızca adım atılması planlanmakta mıdır?
10. Belediye ve İl Çevre Müdürlüğü’nün denetimleriyle çöpleri yasadışı olarak arazilere atan nakliye şirketlerine ceza yazılsa da tek başına denetimlerin yeterli olmadığı açıktır. Dönüşümü mümkün olmayan çöplerin yurda girişinin engellenmesi ve dönüşümün sıkı takibi gibi bütünlüklü bir politika uygulanacak mıdır?”
