BEŞİNCİ BÖLÜM
Belgesel fotoğraflarla sunduğumuz dizi yazılarımızın bugün beşincisi ile huzurunuzdayız. Önceki dört gün, özellikle Adanamıza felaket dalgaları getiren ithal plastik atıkları farklı yönleriyle irdeledik. İnsana ve havasıi toprağı, suyu ve tüm canlıları ile doğaya ne denli tehditler taşıdığını anlattık. Doğrusunu isterseniz, konunun zarar-ziyan boyutu yazdıklarımızın ötesinde sayılabilir. Biz, “Arif olan anlayacaktır” inancıyla, bugün yorumsuz ve “ŞİMDİLİK SON” sözleri dillendireceğiz.
BİLİM İNSANI DA BU KONUYA EĞİLİNCE
Doçent Dr. Sedat Gündoğdu, Çukurova Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesinde, Su Ürünleri Temel Bilimleri hocası. Kirliliğin deniz canlıları üzerindeki olumsuzluklarından tutun, plastik atıklarla gelen tehlikelere değinen pek çok araştırmaları yurt içi ve yurtdışı yayınlarda yer bulmuş.
Konumuz gereği, biz sadece plastik atıklarla ilgili İngilizce kısa bir demecini tercüme etmekle yetineceğiz, tabii şimdilik.
Ambalajdan, market poşetlerine kadar pek çok plastik üründe polietilen olduğuna vurgu yapan hocamız şöyle devam etmiş: “Ağrılıklı olarak Türkiye’ye çöpler bu madde yazılı etiketlerle geliyor… Yasaklar kararını çıkaranlar, bu durumun izlenemeyeceğinin muhtemelen farkına varmışlardı.”
KURNAZ İNGİLİZDEN AÇIK SAHTEKARLIK
Plastik Endüstrisi temsilcileri 18 Mayıs ile 6 Temmuz arasında bakanlarla birkaç toplantı yaptılar. Sonuç olarak da hükümet polietilendeki düpedüz yasağı kaldırarak yerine, geri kazanım şirketlerine daha sınırlayıcı önlemler getiren uygulamaları ilan etti. Yeni yasadaki önlemlerden biri, Türkiye’de faaliyet gösteren 1350 Geri Kazanım Şirketlerinin lisans yenileme zorunluluğuydu. Şirketler, bunun için de ellerindeki gerekli geridönşüm ekipmanın daha çevre dostum olduğunu göstermek zorundaydı. Yasa ile bir de seyyar atık izleme sistemi getirildi. Bununla, atıkların limandan işletmeye kadar izlenmesi sağlanabilecekti.
Bunlar, alınan ilk önlemler değildi. Daha önce de, geri dönüşüme uygun olmayan ürün ithalatına sınırlama getiren kısmi önlemler ilan edilmişti. İngitere Çevre Ajansı tarafından yapılan bir araştırmaya göre, Türkiye’de alınan bu önlemler, ihraç edilen ürün balyalarında gerçek dışı etiket konulmasını arttırdı. Yani, balyalarda A madde yazılı iken içindekişer bambaşka ürünler olabiliyordu.
HALUK LEVENT VE BULUT VEKİLİMİZ
Milletvekillerimizden Sayın Burhanettin Bulut olayın üstüne giden yetkililerimizden biri. Fakat CHP’li olduğu içinbelki de, söyledikleri üst makamlarca göz ardı ediliyor sanki. Ne zaman ki Büyük Sanatçı Hemşerimiz Sevgili Haluk Levent tehditve tehlike dolu olaya el attı, bazı yerlerden olumlu tepkiler gelmeye başladı. Şimdilerde, dağınık plastiklerin toplanması ve bir ayda önemli mesafeler alınması gündemde.
YA SONRA?
İnanıyoruz ki yüzde olarak az da olsa dünyalar kadar plastik toplanacak. Pekiii, bunlar ne olacak? Açıkta yakılamaz. Türkiye’de bunu yapabilecek tek tesis İzmit’teki İZAYDAŞ Atık Bertaraf ve değerlendirme Tesisleri. Burası da tıkabasa dolu. Zararlı ürünlerin bertarafını sıraya bindirmek zorundalar ki, bu sıra bazen aylarca uzayabiliyor.
İkinci tesisi Ekrem İmamoğlu İstanbul’a kurdu. O da İstanbulun bile ancak yüzde 15’ine yeterli. Bundan sonrasında umalım yetkililer en az zararlı yolu bulurlar.
Bana kalırsa alınacak en iyi ilk önlem hurda plastik ve atık ithalatının koşulsuz yasaklanmazı. Lazımsa, bizde de var, hem de yeterinden fazladır bizdeki. Suriyeliler ne kadar gerekliyse o kadarını toplayıp getiriyor zaten.
ŞİMDİLİK BİTTİ
ÜLKEMİZDE İŞK VE TEK: İzmit’ te faaliyet gösteren İZAYDAŞ tesisleri, zararlı ve tehlikeli katı-sıvı atıkları çevreye zarar vermeden yakarak bertaraf eden ilk ve tek tesis. Ürünler 1000 – 1200 derecede çok özenli biçimde ve bilgisayar kontrollü olarak 2,5 ile saniye arasında yakılarak çevreye zarar vermeleri önleniyor. Tesis, zararlı madde listesinin başına plastikleri almış.
EN ÇOK ATIK İNGİLTERE’DEN GELMİŞ: Green Peace tarafından hazırlanan grafikten de anlaşılacağı gibi bize en çok atık İngiltere’den geliyor.Onu, Belçika ve Almanya izlemiş.
BİLİM İNSANI İŞ BAŞINDA: Doçent Doktor Sedat Gündoğdu plastik atıklar konusunu ciddi ayrıntılarla inceleyip bilimsel makalelerine konu etmiş. Tehdit ve tehlikeleri içeren yazıları yurt içi ve yurt dışında yayımlanmış. Fotoğraf, Hocamızı kaçak atık sahalarından birinde çalışırken gösteriyor.
İSTANBUL’DAKİ YENİ TESİS: İstanbul’daki atıkların yüzde 15’ini çevre dostu ekipmanla yakabilen yeni tesis Ekrem İmamoğlu’nun başarılı çalışmalarından biri olarak yakın geçmişte faaliyete geçti.
