Eskiler şu sözleri iyi hatırlayacaktır.
“Dayak yemeyen asker yoktur. Komutan dayağı yeme-yen adam olmaz.”
Saçma sapan iki söz, saçma sapan bir felsefe.
Böyle diyor, değerli eğitimci İfral Turgut.. Drama Köprüsü ve Debreli Hasan öyküsünü çok farklı bir pencereden yorumlamış.. Bu anlamlı ve ders niteliğindeki yazısını böyle bir günde paylaşmanın önemini hissettim.. Teşekkür ve anlayışına sığınarak, daha çok kişiye ulaşması, daha çok anlam kazanması düşüncesi ile köşemde yer verdim..
Haydi birlikte bir zaman yolculuğuna çıkap, Debreli Hasan’ı yad edelim..
xxx
Hasan’ın Selanik’in Debre köyünde doğduğu söylenir.
Uzun sürmüştür askerliği ve komutan adam olsun diye sık sık döver Hasan’ı.
Sonunda dayanamaz Hasan ve çeker silahını vurur komutanı, kaçar askerden. Gelir memleketi Debre’ye ..
xxx
Arkasında bir müfreze..
Duramaz memlekette …
Bilir ki yakalanırsa sonu darağacı…
Pişman olmuştur ama neye yarar; olan olmuştur artık.
Alır martinini eline, çıkar Balkanlar’a.
Ant içer:
Zulme uğrayana, yoksula, garibana yardım edecek, zenginden alıp fakire verecek.
Namı yürür “Bizim Hasancık” diye.
xxx
Resmen eşkıyadır artık Hasan. Ama bildiğimiz eşkiyalardan değil.
Halkın parasını çalanlardan hiç değil.
Aksine, milleti soyan, milletin sırtından geçinen zenginleri soyar.
Paraları da halka dağıtır.
Topladığı paralarla Drama Köprüsü’nü yaptırır.
Gücü yetmeyip de evlenemeyen sevdalıların kavuşmasını sağlar.
Evlenmek için İskeçe pazarına danasını satmaya götüren gence, yardım ederek danasını sattırmaz. Hatta onu evlendirir.
xxx
Rum zenginlerinden Yargo Çorbacı’yı soyar.
Yargo, “Bıktım şu dağdaki Hasan eşkiyasından bir türlü İzmir’e mallarımı götüremiyorum” diye yakınır.
Etraftaki esnafın, “Be, Yargo, Balkanlarda Debreli’den kaçarken, İzmir dağlarında Çakırcalı Mehmet Efe’ye rastlarsın” diye söylediklerine göre; Debreli Hasan’ın Çakırcalı ile aynı zaman diliminde yaşamış ol-ması gerekir.
xxx
Debreli’nin de sevgilisi vardır. Nişanlıdır.
Ama dağa çıkınca, “Ben bu kızla evlenirsem ona kötülük yaparlar” diye düşünüp evlenmekten vazgeçmiştir.
Genç kız, uzun süre bekler Hasan’ını.
Ne var ki Debreli, “Artık beni bekleme, başkasına varıp evlen” diye haber gönderir.
Düğününe de gizlice gelip yedi tane bilezik takar.
Sevdiği kızı mutsuz etmemek için sevdasını, sevgisini acısını yüreğine bastırıp ona mutluluklar dileyecek kadar da yiğit ve delikanlıdır Hasan.
xxx
Bir söylentiye göre,Makedon dağlarının Debreli’si sonunda padişah affına uğrar.
Veya bir başka söylentiye göre mübadelede, güvenlik güçlerinin elinden kaçmayı başarır ve Türkiye’ye göç eder.
Debreli Hasan hakkında araştırmacıların uzlaştığı noktalardan biri ne zaman ve nerede öldüğünün, mezarının nerede olduğunun bilinmemesidir.
xxx
Çok mu önemli ki bir avuç toprak?
Önemli olan ölünce üstü örtülüp de unutulandan değil de, sevenlerinin gönlünde yatabilmek, yaşayabilmek değil midir?
xxx
Günümüz Türkiye’sinin deneyimli ve değerli eğitimcilerinden İfral Turgut, Debreli Hasan Öyküsünün ana fikrindeki “Gönüllerde yatmak, gönüllerde yaşayabilmek” sözünü Ulu Önder Atatürk’e gösterilen saygı ve sevgi ile bütünleştirmiş.. Şöyle demiş;
“İşte Anıtkabir’de yaşananlar, herkesin göğsünü kabartan, ümitlerini tazeleten görüntüler.. Onun yerini alabilecek bir başka lider çıktı mı bugüne dek”
xxx
İşte Debreli Hasan ve herkesin dilinde dolaşan türküsü;
Drama köprüsü Hasan,
dardır geçilmez.
Soğuktur suları Hasan, bir tas içilmez.
Anadan geçilir bre Hasan, yardan geçilmez..
At martinini Debreli(de bre) Hasan dağlar inlesin.
Drama mahpusunda Hasan Karakedi dinlesin..
…
Mezar
taşlarını Hasan, koyun mu sandın?
Adam öldürmeyi Hasan, oyun mu sandın?
Drama mahpusunu bre Hasan evin mi sandın?
At martinini Debreli (de bre)Hasan dağlar inlesin.
Drama mahpusunda Hasan dostlar dinlesin.
…
…
Drama
köprüsünü Hasan, gece mi geçtin?
Ecel şerbetini Hasan, ölmeden mi içtin?
Anadan babadan bre Hasan, nasıl vazgeçtin?
At martinini Debreli (de bre)Hasan, dağlar inlesin.
Drama mahpusunda Hasan dostlar dinlesin.
NOT: Karakedi Debreli’nin yakalanıp hapse atılan ilk yoldaşı ve en yakın arkadaşıdır.
