Tüm yazıya başlamadan önce koca bir geçmiş olsun Türkiye’m, geçmiş olsun Adana’m demek istiyorum.
Oldukça hüzünlü olduğumuz şu günlerde deprem isimli doğal afetin doğal olmayan ihmallerle insanımızı kat kat etkilediği şu günlerde ben de kalemimi afet anlarındaki hukuki durumlar için kullanmak istedim.
Bu nedenle depremzede bireylerin tıbbi müdahalelere nasıl rıza vereceği konusunu kaleme alıyorum.
Peki neden bir depremzede tıbbi müdahaleye rıza vermek zorunda?
Anayasamızın temel hak ve özgürlükleri ele alan maddeleri arasında 17 maddemiz der ki “….Tıbbi zorunluluklar ve kanunda yazılı haller dışında, kişinin vücut bütünlüğüne dokunulamaz; rızası olmadan bilimsel ve tıbbi deneylere tabi tutulamaz.”
Bu durumda bir kişiye tıbbi bir müdahalede bulunulacağı vakit, o kişinin buna rıza vermesi gerekmektedir.
Depremde enkazdan çıkarılan kişiler için damar yolu açılmasından başlayarak muayene ve tedavi işlemlerinin tamamı tıbbi müdahale niteliğindedir.
Tıbbi müdahaleye rıza vermek için kişiye sıkı sıkıya bağlı bir haktır.
Yani bir kişinin bu rızayı göstermesi hakkı vekaletname gibi bir prosedürle başkasına devredilemez.
En kolayı ile başlayalım eğer kişinin bilinci açık, ayırt etme gücü yerindeyse ve erginse sadece kendi rızası aranır.
Bu rızayı gösterir müdahale yapılır.
Eğer kişinin bilinci açık değilse veya bilinci açık olmasına rağmen ayırt etme gücü yerinde değilse ne yapacağız?
Bu durumda müdahalenin acil olup olmadığına bakacağız.
Nedir acil müdahale? İvedilikle yapılmadığı takdirde telafisi mümkün olmayan zararlar doğacaksa, müdahalenin yapılmaması yaşam veya organ kaybına yol açacaksa acil tıbbi müdahale gereği söz konusudur.
Acil müdahaleler için kişinin veya yasal temsilcisinin rızası aranmaz.
Acil olmayan tıbbi müdahaleler ise depremde yaralanıp hastanede tedavisi sürdürülecek hastalar bakımından gerekli olabilir, bu halde ayırt etme gücü bulunmayan hastanın yasal temsilcisinin rızası alınmalıdır.
Eğer kişinin bilinci açık ve ayırt etme gücü yerinde ise ancak ergin değilse bu halde acil tıbbi müdahaleler için veliye veya vasiye erişilemediği takdirde sadece kişinin kendi rızası yeterli olur, acil olmayan tıbbi müdahaleler için kişinin hem kendi rızası hem de yasal temsilcinin rızası gereklidir.
