İKİNCİ BÖLÜM
Saygıdeğer okurlarım, açıklamam gerek; bu dizinin ana konusu kapkaranlık günleri mucizelerden demetle aydınlığa çeviren kahramanlarımızın Adana’ya dönerek bayrağımızı göndere çekmeleridir. Bu nedenle işgal yılları ve karşı duruşumuzla ilgili olayları birkaç satırla geçerek 20 Aralık 1920 gününe geleceğim. İşgal ve sonrası olayları 5 Ocak’tan itibaren yayımlamak üzere hazırlanıyorum.
HİS-Sİ TEŞEBBÜS’LE BAŞLADI MÜCADELE
Osmanlı’nın tam bir teslimiyetiyle sonuçlanan Mondros Mütarekesi (Silah bırakışma) aynı zamanda ordumuzun da dağıtılmasını öngörmekte idi. Savaşın sona ermesi üzerine Suriye cephelerinde bulunan Mustafa Kemal Paşa Adana’ya, Yıldırım Orduları Grup Komutanlığını devralmak üzere çağrıldı. 30/31 Ekim 1918 gecesi otomobille yol alarak kentimizze geldi. Alman Generali, Osmanlı Mareşali Otto Liman Von Sanders’ten komutayı devraldı. Mareşali yolcu eder etmez de gelmekte olan kapkaranlık günleri görerek Adana’nın kanaat önderleriyle üst üste toplantılar yaptı. İşgalle birlikte karşı duruş için hazırlanmalarını, silahlarını gizlemelerini, teşkilatlanmalarını istedi.
Toplantılardan birinde, Adanalı toplum önderleri sırayla söz alarak, “Paşam, doğduğumuz bu topraklarda ölmesini de biliriz. Fakat öldürmeden ölmeyiz. Bütün maddi ve manevi varlıklarımızla emrinizdeyiz. Yetmezse, kanımızı ve canımızı da vermeye hazırız. Yeter ki bu kutsal toprakları düşman çizmelerine çiğnetmeyin” anlamında heyecanlı konuşmalar yaptılar.
Paşa bu sözlerden etkilenmişti. Mutluluğu hareketlerinden okunuyordu. Gümüş kırbacını çizmesine vurarak katılımcılar arasında gidip gelirken “Evet, evet!.. Bu topraklarda düşman çizmesi gezemeyecek ve bu millet esir olmayacak!..” diyordu.
15 Mart 1923 tarihinde, Devlet Reisi olarak geldiği Adana’da, gençlere hitap ederken, ebedi gururumuz olan şu tümceyi söylemişti:
“Efendiler, acı günlere ait olmakla beraber bir duygumu ifade etmek isterim. BENDE BU VEKAYİİN ( Vakıalar, Olaylar; yani, Kurtuluş Mücadelesi ve yepyeni bir devletin kurulması sürecinin tamamı) İLK HİS-Sİ TEŞEBBÜSÜ BU MEMLEKETTE, BU GÜZEL ADANA’DA VÜCUT BULMUŞTUR”. İnanıyoruz ki, o ilk mücadele duygusu, işte o toplantı sırasında ortaya çıkmıştır.
YÜRÜ BRE KAHRAMAN KİM TUTABİLİR Kİ SENİ
Mustafa Kemal Paşa mütareke koşullarının bölgemizle ilgili yorumlarında İstanbul’la ters düşünce Yıldırım Orduları lağvedildi. Paşa, çağrıldığı İstanbul’a gidişini 3 gün erteleyerek son talimatını da verdi ve 10 Kasım 1918 günü veda ederek ayrıldı.
1920 yılının 16 Mart günü, geçen süre içinde kendiliğinden teşkilatlanmış Ulusal Direniş liderlerine Paşa’dan gelen telgrafla, Fransızların ikmal yolunu kesmek üzere demiryolunda tahribat yapılması emrediliyordu. Bunun üzerine, Yaramış Köprüsü dinamitlendi ve ardından da Fransız karakollarına hücum başladı. Ayrıntılara girmeksizin
Peş-peşe kazanılan zaferleri sıralıyorum:
24 Martta Fransızların Cevizli Karakolu basılarak ele geçirildi.
28 Mart’ta Karanfil Dağı aşılarak Karaisalı’nın Fransızlara ait Yeniköy ve Sofulu karakolları ele geçirildi.
31 Mart günü Çamalan Karakolu basıldı. Kısa sürede düşürüldü.
Üst üste kazanılan mucizevi zaferlerle moral bulan güçlerimiz 28 Mart günü Çiftehan-Akköprü Karakolu’na baskın verip burayı da ele geçirirken Fransız askerler dehşet içinde Pozantı’ya kaçtılar.
Başarılı baskınlarla ele geçirilen birbirinden önemli mevzilerden sağlanan silahlar da ayrı bir mutluluk kaynağı olmuştu.
Takvimler 31 Mart’ı göstereli birkaç saat geçmişti sadece. Şafakla yürüyüşe geçen Sinan Paşa komutasındaki mücahitlerimiz akşam üzeri Karaisalı ilçe merkezine yaklaşmışlardı. Fransızlara bilgi sızmasını önlemek amacıyla telgraf ve telefon hatları kesildi. Gece yarısı ilçe halkına haber gönderilerek sabahın erken saatlerinde giriş yapılacağı bildirildi. Gerçi Karaisalı’ya Fransız asker gönderilmemişti ama, çapulcu Ermenilerin yaptığı kötülüklerden bizar olmuşlardı… 1 Nisan şafağında, tan yeri ağarırken kuvvetlerimiz Karaisalı’ya girerek bu şirin ilçemizi kurtardılar.
YARIN: ZAFERLER BÜYÜYEREK SÜRÜYOR
LİMAN VON SANDERS
HALEF-SELEF: Mustafa Kemal Paşa, 31 Ekim 1918 Günü Yıldırım Orduları Grup Komutanlığını devraldığı Alman General Liman Von Sanders’i yolcu ediyor.
AEL
TOPLANTI BİNASI: Mustafa Kemal Paşa, güvenlik nedeniyle olmalı, Adana’nın kanaat önderleriyle yaptığı toplantılar için farklı binaları uygun görmüştü. Murat Palas ve şimdiki İstiklal İlköğretim Okulu dışında Adana Erkek Lisesi’nin bu ilk binaları da o toplantıların yapıldığı yerlerdendi.
ŞAKİRPAŞA
ŞAKİR PAŞA KONAĞı: Adana’ya gelen Mustafa Kemal Paşa’ya Şakir Paşa’da bulunan ve Hacı Seyit’in bağ evi olarak bilinen bu konak tahsis edilmişti.
