Gören herkesin gönlünü burup gözlerini yaşartan bu fotoğraf kuşkusuz sizin de yüreğinizi sızlatmıştır. Bize, o minik çocukların henüz on beşindeyken savaşmak üzere Çanakkale cephelerine gönderildiğini anlatırlardı. Yine, dediklerine göre, “Hey onbeşli. Onbeşli/Tokat yolları taşlı…” diye başlayan türkü de bu çocuklar için yakılmıştı.
ONBEŞLİ VAR, ONBEŞLİ VAR
Hemen arz edelim; meşhuuur fotoğraftaki çocuklar bir tören için giydirilmiş olmalı. Çünkü onlar 15 yaşında falan olabilirler ama on beşli asla değildiler. Gerçek on beşli, o zamanki takvim hesabıyla, yani hicri 1315 yılında doğanlardır. Askere alınacak tertipler, günümüzde bile, doğum yılıyla çağrılır. O zaman da aynıydı; her tertip, doğum yılı itibariyle orduya katılırdı.
Baktık, 1315 hicri yıl 1897 milâdi yıla denk geliyor. Yani, diyebiliriz ki, askere çağrılan on beşliler, 1897 yılında doğan gençlerdir. Eldeki belgelere göre, reşit olan gençlerden sağlığı uygun olanlar askere alınabiliyor.18 yaşına giren gençler reşit sayılabiliyor. Bu ne demek? Bu, şu demek, askere çağrılan on beşliler, 1897 artı 18 eşittir 1915. Demek ki, 1915 yılında orduya çağrılmışlar
GELELİM SAVAŞA
Çanakkale Savaşı’nın başlangıcıyla ilgili farklı tarihler veriliyor. En erkeni 3 Kasım 1914. Eee, daha savaşın en başlarında, koca ordu eriyip gitti de on beş yaşındaki çocuklara mı kaldı cepheler?.. Böyle bir mantık olur mu? Elbette olmaz, olamaz. Hem, düşününüz ki, Çanakkale zaferinin kahramanı Mustafa Kemâl Paşa bu yaştaki çocuklara cepheye yanaştırmazdı bile.
HASIL-I KELÂM
Hasıl-ı kelâm, yani söylediklerimizin özü şu ki, bu ünlü fotoğrafta görülen çocuklar, hiçbir şekilde, askere giden on beşliler değildir. İddiamızı bir başka yönüyle de kanıtlayalım. 1914 veya 1915 diyelim; o yıllardaki teknoloji böylesine net bir fotoğraf veremezdi. Dikkat ederseniz, çocuklar yürüyor. Halbuki o yıllarda net fotoğraf çekebilmek için objenin hareketsiz olması gerekirdi.
Konuya girmişken, Mehmet Âkif Ersoy’u rahmetle anarak Çanakkale Şahitleri isimli şiirinden şu iki mısraı yazıverelim:
“Sana dar gelmeyecek makberi kimler kazsın
Gömelim gel seni tarihe desem, sığmazsın.”
