İş kazalarının sıfıra indirgenebileceğine inanarak çalışan Gözde OSGB ekibi, ana amacı üzerinden sağlam adımlarla ilerlemeye devam ediyor. Adana, Mersin, Osmaniye ve Hatay gibi bölge illerden güçlü referanslarıyla dikkat çeken Gözde OSGB’nin kurucu ortaklarından Mehmet Zeki Can; iş sağlığı ve güvenliği üzerine merak edilen konular hakkında, gazetemize çok yönlü açıklamalarda bulundu.
***
RÖPORTAJ: YENER EKİNCİ
OSGB şeklinde kısaltılan ve açılımı ise Ortak Sağlık ve Güvenlik Birimi olan oluşum, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından çıkartılmış olan 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile ilgili olarak hizmet vermek amacı ile kurulan kuruluşlardır. Adana’da 100’den fazla OSGB firması bulunuyor. Bunlar arasındaki hizmet kalitesinde, Mehmet Zeki Can, Ali Minik ve Mehmet Büyükturak’ın kurucusu olduğu Gözde Ortak Sağlık Güvenlik Birimi, standartları yakalayan özelliğiyle dikkat çekiyor. Kadrosunda yer alan iş güvenliği uzmanları, işyeri hekimleri ve yardımcı sağlık personelleriyle, iş güvenliği kültürünün oluşumuna katkı sağlayarak, alanında güvenilir hizmetler sunan Gözde Ortak Sağlık Güvenlik Birimi’ni, Döşeme Mahallesi’nde ki adresinde ziyaret ettik. Adana, Mersin, Osmaniye ve Hatay gibi bölge illerden güçlü referanslarıyla dikkat çeken Gözde OSGB’nin kurucu ortaklarından Mehmet Zeki Can; iş sağlığı ve güvenliği üzerine merak edilen konular hakkında çok yönlü açıklamalarda bulundu. İlgiyle okuyacaksınız. İşte o röportaj;
Kısaca sizi tanımakla sohbetimize başlayabilir miyiz?
Adana’da, 1971 yılında dünyaya geldim. Sırasıyla; Havuzlubahçe İlkokulu, Hürriyet Ortaokulu, Borsa Lisesi, Fırat Üniversitesi Yazılım Mühendisliği Bölümü ve Çukurova Üniversitesi Maden Mühendisliği Bölümü mezunuyum. Yine, Çukurova Üniversitesi’nde, iş güvenliği üzerine yüksek lisansımı tamamladım. Patlamadan Korunma Dokümanı uzmanıyım. Aynı zamanda, A1 seviyesinde Yangın Eğitici eğitmeniyim. Maden Mühendisleri Odası Adana Şube yönetiminde yer alıyorum. Evli ve 4 çocuk babasıyım.
Gözde OSGB’de ne gibi hizmetler veriyorsunuz ve sizinle çalışmak neden gereklidir?
OSGB’ler İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak kurumlara hizmet vermek için Çalışma ve sosyal Güvenlik Bakanlığından aldıkları yetki belgesi ile hizmet verirler. OSGB’ler bünyelerinde asgari olarak 1 adet işyeri hekimi, 1 adet iş güvenliği uzmanı ve 1 adet diğer sağlık personelini tam zamanlı olarak çalıştırmak zorundadır. OSGB’lerin yetkilendirilerek hizmet vermesinin amacı, iş yerlerinde çalışanların tam anlamı ile kazaya maruz kalmalarının önlenmesi ve sağlıklarının korunmasıdır. OSGB’ler, bakanlık tarafından yetkilendirilmiş olması sebebi ile uzman ve hekimlerinin kanun ve yönetmelikleri takip etmesi daha kolaydır. Bu nedenle, işyerinin iş kazalarına karşı uyarılmasına destek olabilirler. Maddi anlamda gelecek idari para cezalarına karşı işletmeyi önceden uyarabilirler. OSGB ile çalışıldığında, işveren gerekli önlemleri alabilir ve oluşabilecek kazalara karşı tedbirler alabilir. Güvenli çalışma ortamı sağlandığı için iş işleyişinde kesintiler olmaz, verimlilik yükselir. Çalışanlar, OSGB tarafından verilen eğitimler doğrultusunda daha bilinçli hale gelir ve iş güvenliklerini tehdit edecek davranışlardan uzak durur. Böylece dikkatsizlikten veya bilinçsizlikten oluşabilecek kazalar en aza iner. İşverenler, ‘İş Sağlığı Ve Güvenliği Mevzuat Güncellemeleri’ni takip etmek zorunda kalmazlar. OSGB bu takibi işveren adına yapmakla yükümlüdür. İşleyişte farklılık yaratan tüm değişiklikleri işverene raporlar ve işverenin gerekli değişiklikleri gerçekleştirmesi için önerilerde bulunur.
OSGB hizmeti ile işverenin kazanımları nelerdir?
Daha sağlıklı, güvenli, huzurlu ve verimli çalışma ortamları oluşturulması, meslek hastalıkları ve iş kazalarının engellenmesi amacıyla; bütün işyerlerini kapsayacak şekilde 1 Ocak 2013’de uygulamaya alınan 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu yürürlüğe girmiştir. İSG Kanunun uygulamasını özetlersek; Az tehlikeli Sınıfta 50 ve üzeri çalışanı olan iş yerleri ile tehlikeli – çok tehlikeli sınıftaki iş yerlerinde 1 kişi dahi çalışsa sürekli İSG hizmetleri için OSGB firmaları ile anlaşması zorunluluğu başlamıştır. Nasıl ki her işletmenin bir mali müşaviri varsa, bu kanun ile her işletmenin bir iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi olacaktır. Kamu Kurumları ve 50 kişi altı az tehlikeli sınıftaki iş yerleri de sürekli İSG Katip Ataması gerekmeksizin, çalışanlarına İSG eğitimleri, acil durum tatbikatları, sağlık kontrolleri ile bütün İSG dokümantasyonlarını yaptırmakla yükümlüdürler. Az tehlikeli Sınıfta faaliyet gösteren işletmeleri örneklemek gerekirse; Büro ortamında çalışılan avukatlık, muhasebecilik, gümrükçülük gibi işler, mağazacılık hizmetleri, lokanta hizmetleri vb. gibi iş sağlığı güvenliği risklerinin daha düşük olduğu sektörlerdir. İş Sağlığı ve Güvenliği hizmetlerin özel sektör eliyle yapılması için de İş Sağlığı ve Güvenliği Genel Müdürlüğü (İSGGM) tarafından yetkilendirilen Ortak Sağlık Güvenlik Birimleri kurulmuştur. Gözde OSGB de, bu kapsamda kanunun çıkmasına müteakip kurulmuştur.
OSGB hizmeti nasıl alınır?
Bütün şirketlerin muhasebe işlemleri için bir mali müşaviri olduğu gibi; iş sağlığı ve güvenliği hizmeti almaları için de OSGB danışmanı olacaktır. Bu firmalar, 28515 sayılı resmi gazetede yayınlanan “İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği” çerçevesinde hizmet sunarlar. İş güvenliği uzmanının görev, yetki ve sorumlulukları 28512 sayılı resmi gazetede yayınlanan yönetmelikte, iş yeri hekimlerinin görev yetki ve sorumlulukları ise 28713 sayılı resmi gazetede yayımlanmıştır. Firmanın görevlendireceği iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi tehlike sınıfına göre değişen sürelerle çalışanlara hizmet sunacaklardır. Resmi Gazete’de yayınlanan iş sağlığı ve güvenliğine (İSG) ilişkin Tehlike Sınıfları Listesi Tebliğine göre bütün işletmeler Nace kodlarına karşılık gelen tehlike sınıflarına göre aşağıdaki gibi 3 sınıfa ayrılmıştır:
Az Tehlikeli Sınıf: Büro faaliyetleri, perakendecilik, lokantalar, oteller, okullar vb.
Tehlikeli Sınıf: Ayakkabı, mobilya, deterjan, et üretimi, diş hekimliği vb.
Çok Tehlikeli Sınıf: Yapı sektörü, ağır sanayi, hastaneler, petrol istasyonları vb.
İşverenler neden OSGB ile çalışmalıdır?
OSGB hizmetleriyle İSG mevzuatı sorumluluklarında kendilerini yalnız hissetmezler. OSGB profesyonellerince iş sağlığı ve güvenliği yönünden gerekli bütün tedbirler alınır ve konuyla ilgili tüm rapor ve görüş üst yönetime onaylı defter yoluyla düzenli olarak OSGB personellerince yapılacak ziyaretlerle bildirilir. İşletme tarafından fark edilmeyen eksik ve yanlış uygulamalar bu tespitlerin akabinde işletme dışından bakılan bir göz ile tespiti ve fark edilmesi daha kolay hale gelir. Bu da eksik ve hataların sorunlarla boğuşmadan ortaya çıkarılmasına katkı sağlar. OSGB’lerde iş sağlığı ve güvenliği gerekli kayıtlar periyodik olarak tutulması zorunlu olduğu için, herhangi bir evrak bilmecesiyle uğraşmanıza gerek kalmayacak ve iş yerlerinde dosya takibi ya da kaybolması gibi sorunların daha başlamadan önüne geçmiş olacaksınız. Bu durum özellikle iş sağlığı ve güvenliği müfettişlerince yapılacak olan denetlemelerde işletmeler için büyük kolaylık sağlayacaktır. İş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleri ile gerçekleştirilen sağlıklı ve güvenli bir çalışma ortamı ile iş akışınız kesintiye uğramaz ve tespit edilip tarafınızdan giderilen güvenlik yönünden risk oluşturan faktörler ortadan kaldırıldığında iş verimliliğiniz üst seviyelere çıkarılmasına katkı sağlar.
İŞVERENLER OSGB HİZMETİ ALARAK PERSONEL MALİYETLERİNİ EN AZA İNDİREBİLİR
İşverenler OSGB’lerin kestiği iş sağlığı ve iş güvenliği hizmet faturalarını vergiden indirebilir. Bir iş yeri sağlık ve güvenlik birimi (İSGB) kurduğunda en az bir iş yeri hekimi ve diğer sağlık personeli ve bir iş güvenliği uzmanı bulundurma zorunluluğu olacak. Personel çalıştırmanın bütün maliyeti ve prosedürü işverenin omzuna yükleneceği gibi işveren kontrol de edemeyeceği için alabileceği eksik hizmeti fark edemeyecektir. Sorumluluğun da işveren de olduğu bir hukuki yükümlülük söz konusu olduğu için mağduriyet yaşama riski olacaktır. Normal şartlarda iş yerinde bu hizmeti vermeye çalıştığınızda hastalık ya da mücbir sebepler gibi hallerde iş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ya da diğer sağlık personeliniz işe gelememe durumları ile karşı karşıya kalabilmeniz ihtimalken OSGB ile bu hizmeti aldığınızda hizmetiniz aksamadan ya başka bir görevli arkadaş ile ya da yeni planladığınız tarihte hizmetinizi almaya devam edebileceksiniz.
OSGB HİZMETİ ALINMASI HALİNDE İŞYERİNDE İSGB İÇİN AYRILMASI GEREKEN YER İŞVERENE KALIR İşverenlerin OSGB yerine iş yerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerini yürütmeye çalıştığında, en az 20 m2 den az olmamak üzere iş yeri sağlık ve güvenlik birimi için alan ayırmaları gerekecek. OSGB ile yapılan anlaşma ile bu alana gerek kalmadan işletmedeki çalışanların bulunduğu ofislerde sağlık ve güvenlik işlerini gerçekleştirebilirler.
OSGB HİZMETLERİ İŞVEREN İÇİN MEVZUAT TAKİBİNİ DE İÇERMEKTEDİR
6331 Sayılı İSG Kanunu ve ilgili 100’den fazla yönetmelikten oluşan mevzuatlar çıktığından beri sürekli güncellemelerde gerçekleşiyor. İşverenlerin bunları takip etmesi ve uygulaması için mutlaka iş güvenliği uzmanlarından ve işyeri hekimlerinden destek almasına ihtiyacı bulunmaktadır. İşverenin hizmet aldığını OSGB tüm bu yasal takip ve uygulama hizmetlerini yapmaktadır.
OSGB HİZMETİYLE İŞ GÜVENLİĞİ EKİPMANLARININ DAHA DOĞRU SEÇİLMESİNİ SAĞLANIR
Her işin kendi yapısına göre İSG ekipmanları değişiklik göstermektedir, Baret, eldiven, ayakkabı, koruyucu giysiler ve yüksekte güvenli çalışma ekipmanlarının pek çok çeşidi bulunmaktadır. OSGB ile çalışan işverenler iş güvenliği uzmanları ve işyeri hekimleri bilgi ve tecrübe birikimleriyle İSG koruyucu donanımların temininde en doğru ve ekonomik çözüme kavuşacaklardır. Böylece yanlış malzeme alımının maddi ve manevi ve cezai zararlarından korunacaklardır.
İş kazası sonrası yasal süreçlerde OSGB’nin görevi nedir?
Yapılan araştırmalar, iş kazalarının yüzde 98 oranında engellenebildiğini göstermektedir. İş güvenliği uzmanları kazaları önlemek için çalışırlar. Kazaların çoğu çalışanların hataları nedeniyle olmaktadır. İş güvenliği tedbirlerine uymayan çalışan bilinçsiz çalışanlar ve iş kazalarına neden olmakta, kendisi ile beraber diğer çalışanların da kaza geçirmesine neden olmaktadırlar. Ülkemizde her gün yüzlerce iş kazası yaşanmakta ve yılda 2000 civarında çalışan maalesef hayatını kaybetmektedir. İş kazası geçiren işçinin hastaneye resmi iş kazası kaydını yapması gerekiyor. İşverenlerin ise iş kazası olduğunu SGK’ya bildirmesi gerekiyor. Çünkü yasa, iş kazası olması durumunda hem işçiye hem de işverene iş kazasını bildirme yükümlülüğü getiriyor. Bu süreçlerde işverenler panik olup ne yapacaklarını şaşırıyorlar; ama OSGB tarafından görevlendirilen iş güvenliği uzmanı sayesinde süreç usulüne uygun olarak doğru bir şekilde yönetiliyor. İş kazaları genellikle mahkeme süreci ile devam ediyor ve bu aşamada da işverenin en önemli destekçisi OSGB oluyor.
En fazla karşılaştığınız iş kazaları hangileri oluyor?
Şu an, 16 personel ile 250’nin üzerinde işletmeye hizmet veriyoruz. Özellikle, metal işleri sektöründe tedbir almadan çalışan, makineye müdahale ederek elini kaptıran işçilerle sık karşılaşıyoruz.
İş Sağlığı ve Güvenliği uygulamalarında en çok zorlandığınız noktalar nelerdir?
İşyerlerinde yaşadığımız en önemli problemimiz, yeteri kadar sürece önem verilmemesidir. İnsanların bakış açılarını değiştirmek, onlara İş Sağlığı ve Güvenliği çalışmalarının iş yaşamının bir parçası olduğuna inandırmak zaman almaktadır. Ne yazık ki çoğu işletmede, iş kazası veya meslek hastalığı gibi olumsuz bir olay ile karşılaşılması durumunda yaptığımız iş önem kazanmaktadır. Şu anda işletmelerde yeterli denetimlerin olmaması bu işe önem veren destekleyen işverenlerin şevkini kırmaktadır. Yasanın yayınlandığı günden beri önemli bir yol aldık, tabi ki eksiklikler var bunlarında zamanla düzelmesi ümidi ile daha doğru ve emin adımlar atmak istiyoruz
Bölgemizde iş sağlığı ve güvenliğine yeterince önem verildiğini düşünüyor musunuz?
Hayır, iş sağlığı ve güvenliği kültürünün ve iş güvenliği kurallarının uygulanması durumunda firmalar büyük zararlardan kurtulacaklarını bilmiyorlar; bu da maddi ve manevi sorunlar doğuruyor. Aslında iş sağlığı ve güvenliği kültürü gelişmiş olsa bizde gelişmiş bir ülke olabiliriz.
Son olarak neler söylemek istersiniz?
Ülke genelinde 700 bin firma, zorunlu olmasına rağmen OSGB hizmeti almıyor. Bu hizmeti almamanın aylık 80 bin lira para cezası var; ancak denetimsizlik nedeniyle pek uygulandığı söylenemez. Farkındalık oluşmamasının temel nedeni ise ticaret odalarının ve sanayi odalarının bu işe el atmamalarından kaynaklanıyor. Temel eğitim ve kültür eksikliği var. İşverenler neyle karşı karşıya olduklarını bilmiyorlar. İşçinin uzuv kaybı yaşadığı veya hayatını kaybettiği bir kazada işverenin aklı başına geliyor ne yazık ki… Ölen bir işçinin maliyeti 3 milyona ulaşırken, işveren aynı zamanda 5 yıla kadar hapis cezası istemiyle yargılanıyor. İş güvenliği uzmanları, işverenin bulundurmak zorunda olduğu; fakat sözünü dinlemek zorunda olmadığı danışmanlar, rehberler, eğitimciler, yol göstericilerdir. Onların tespitlerinden, önerilerinden ne derecede faydalanacakları işverenlerin kendi takdiridir. Asıl sorumluluk devredilemez şekilde işverende ve işyerinde yetki sahibi olan yöneticilerdedir.
Vermiş olduğunuz bilgiler için teşekkür ederim
Ben teşekkür eder, yayın hayatınızda başarılar dilerim.
