KÖY ENSTİTÜLERİNE GİDEN YOL (1)

1925-1929 yılları arasında Eğitim Bakanlığı yapmış ve beklenmedik biçimde yaşamdan ayrılmış olan Mustafa Necati, okulsuzluk ve öğretmensizlik konusunda “Bu gidişle Cumuhriyet, öğretmensiz 35000 köye ancak 100 yıl sonra öğretmen gönderebilecektir” diyecektir.

Necati’den sonra da bu sorun kalıcı bir çözüme kavuşturulamamıştır.

1931 yılındaki CHP Parti Kurultayı, köy eğitimi ve köy öğretmeni yetiştirme alanında hazırladığı raporla işin politikasının ana hatlarını çizme, Atatürk’ün sorunları çözmek üzere göreve getirdiği yeni Eğitim Bakanı Saffet Arıkan’a yaptığı “Askerliğini çavuş ve onbaşı olarak yapmış köy gençlerinden yararlanma” önerisi hareketi başlatır.

Saffet Arıkan’ın İlköğretim Genel Müdürülğü’ne atadığı eğitimci İsmail Hakkı Tonguç çözüm yollarını araştırmak ve konuyla ilgili bir rapor hazırlamak üzere bir dizi inceleme başlatır. Ankara çevresinde köylere gidilir.

Askerden dönen çavuş ve onbaşıların bazılarının, köylerinde kendiliğinden okuma-yazma öğrettikleri gözlenir. Tonguç, rakamları ve eski yapılanları hazırladığı raporda değerlendirir.

Yeni dönem için 20 yıllık bir plan taslağı hazırlar. Daha sonraki yıllarda ilköğretimde devlet politikasına dönüşecek olan bu plana göre 1954 yılına kadar öğretmen, koruyucu sağlık hizmeti, tarım teknisyeni ulaşmamış ve okulu olmayan köy kalmayacaktır.

1936 yılında Eskişehir-Çifteler’de ilk eğitmen kursu açılır. Kurs 6 aylıktır. Tarım Bakanlığıyla ortaklaşa yürütülen bu çalışmalarda kurslar, daha çok bu bakanlığın çiftlikleri içinde veya yakınlarında kurulacaktır.

Bu kursa ve izleyen diğer eğitmen kurslarına askerliğini çavuş veya onbaşı olarak yapmış köylü çocukları alınmaktadır.

Kurs sırasında Genel Kültür Dersleri, okuma-yazma, ziraat, hayvancılık, basit yapıcılık, yerel tarım konuları, genel sağlık konuları konusunda uygulamalı eğitim veriliyor.

Yetişen eğitmenler köylere giderek hem köy çocuklarına üç yıllık temel bir eğitimden geçirerek hem köylerinde ziraat, hayvancılık, genel sağlık ve diğer alanlarda bir HALK ÖNDERİ olarak görev yapacaklardır.

1937 yılında Köy Öğretmenleri Kanunu çıkarılır. İlk kursun başarılı sonuçları üzerine, izleyen yıllarda kurslar hızla ülke düzeyine yayılmaya ve eğitmenler köylerde çalışmaya başlayacaklardır.

1937 yılında açılan kurslardan biri de Arifiye İstasyonu’nun arkasında açılan Kocaeli Köy Eğitmenleri Kursu olacaktır.

İlk deneme ve onu izleyerek çoğalan diğer eğitmen kurslarının sonuçları başarılı bulunmuştur.

Eğitmen Kurslarına basının, köylülerin ve aydınların yakın ilgisi vardır.

Bir yandan eğitmen kursları sürerken arayışlarına devam eden Tonguç ve akadaşları kızlar için eğitmen kursu, daha uzun süreli ve başka bakanlıkların da (Sağlık-Ziraat-Savunma-İktisat-Milli Eğitim) işin içinde olduğu bazı modeller üzerinde çalışmayı sürdürmektedir.

Öğretmen olarak yetiştirilecek köy çocukları için “Yatılı, karma, parasız, üretime dayalı, iş eğitimi ilkesini öne çıkaran, kırsal kesimin her bölgesine yayılmış” bir model geliştirmeye çalışmaktadır. Henüz modele bir ad konmamıştır.

Eğitim kurslarının başarılı sonucunda 1937-1938 öğretim yılında Çifteler ve Kızılçullu’da açılan iki köy eğitmen okuluna 1938-1939 öğretim yılında Kepirtepe, 1939-1940 döneminrde ise Göl Köy Öğretmen Okulu eklenerek denemeler yeni bir boyut kazandı.

Artık yurda yayılmış eğitmen kursları yanında, dört tane de Köy Öğretmen Okulu vardır.

Bu arada Saffet Arıkan’ın bakanlıktan ayrılmasıyla Milli Eğitim Bakanlığı’na Hasan Ali Yücel gelecek ve İlköğretim Genel Müdürlüğü’ne vekalet eden Tonguç’u bu göreve asil olarak atayacaktır.

Bu sırada eğitmen kursları yurda yayılmış ve mezunları köylerde çalışmaya başlamışlardır.

Tonguç ve yakın kadrosu, bu yeni kurumları eğitmen kurslarının birikimiyle birleştirerek yeni bir sisteme doğru hızla taşımaya çalışmaktadır.

Bu hummalı çalışmanın sonuçları 1939 Eğitim Şurası’na sunularak ülke eğitimcilerince de tartışılması sağlanır.

    Bir yanıt yazın

    E-posta adresiniz yayınlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

    Röportaj

    Sağlık

    Spor