Nihat KÖSE
Adana Veteriner Hekimler Odası Başkanı
Ülkemizde görülen kuduz hastalığı nedeniyle insan hayatının riske girdiğini ve hatta can kayıplarının yaşandığına tanıklık ediyoruz. Sorunun çözümüyle ilgili tek ve en yetkili meslek grubu veteriner hekimlerdir.
***
Kuduz hastalığının etkeni Rhabdoviridae ailesinden Lyssavirüs olup, insan ve birçok memeli hayvanda ölümcül seyreden ensefalomiyelite yol açan zoonotik (hayvandan insana geçebilen) bir virüstür. Bu virüs tilki, çakal, kurt gibi yabani memeliler ve kedi, köpek, inek, koyun, keçi gibi evcil hayvanlardan insanlara genellikle ısırma yoluyla bulaşabilmektedir. Hastalığın kuluçka süresi 2 gün ile 2 yıl arasında ve ortalama 10-60 gün olarak belirtilmektedir. Bugüne kadar literatüre göre belirtiler ortaya çıktıktan sonra kurtulabilen sadece 6 vaka olmuştur. Kuduz hastalığı Dünya için küresel bir hastalık olmaya, hayvan ve insan sağlığını tehdit etmeye devam etmektedir.
***
Hastalıktan korunmanın tek yolu aşılamadır. Kuduz aşısı dünyada ilk kez Louis Pasteur tarafından 1885 yılında bulunmuş ve 1887 Ocak ayı başında Osmanlı’ya getirilerek uygulanmaya başlanmıştır. Bu tarihten sonra da aralıksız takip ve denetlemelerle önleme ve kontrol altına alma çalışmaları devam etmektedir. Hastalık, belirtileri ortaya çıkmadan önce aşılama yapılarak engellenebilmektedir.
***
Kuduz hastalığının yayılmasında ana rezervuar olarak bilinen köpekler önemli rol oynamaktadır. İnsan ölümlerinin çoğu enfekte köpeklerin ısırması sonucu meydana gelmektedir; ancak köpekler hastalığın kaynağı değil tam tersine insanlar gibi hastalığın mağdurlarıdır.
***
Kuduz adı verilen bu ölümcül hastalığı önlemek, hayvan sağlığını ve halk sağlığını korumak amacıyla, toplumsal farkındalığın arttırılması, sahipli hayvanların her yıl kuduz aşılarının yaptırılması, takip edilmesi ve mikroçiplerle kayıt altına alınması, sahipsiz hayvanların yerel yönetimler tarafından kısırlaştırma, aşılama, kimliklendirme işlemlerinin aksamadan yürütülmesi, yaban hayatına yönelik oral aşılama çalışmalarının uygulanması gerekmektedir.
***
Biz Veteriner Hekimler gerek kamuda gerekse de özel kliniklerde bu bağlamda konunun önemini bilerek hassasiyetle çalışmaktayız. İnsan sağlığının vazgeçilmezi olan hayvan sağlığının korunmasında, sağlıklı hayvansal gıda üretiminin her aşamasında olmazsa olmaz tek meslek grubu olan Veteriner Hekimler dün olduğu gibi bugünde görevlerinin başında olmaya devam edecek, aşılama ve halk sağlığı konularında ilk ve en önemli bariyer olacaklardır.
Günümüzde yüzde 100 önlenebilir bir hastalık olan kuduzdan can kaybı olması çok üzücüdür. Gerekli tedbirlerin alınması ve ülke bazında aşılamaların arttırılması gereği netlik kazanmıştır.
