Kurtuluş Savaşı sürerken Adana’nın kanaat önderleri düşmandan arındırılmış Pozantı’daydı. Ulusal güçlerimiz aç-susuz, çıplak ayakla ve çoğu kez kara barut, dolma tüfekle vuruşarak istilâcılara kök söktürmekteydi. Mustafa Kemal Paşa cephelerdeki mucize gibi başarılar üstüne 5 Ağustos 1920 günü Pozantı’ya gelerek önemli toplantılar yaptı. Aynı gün vilâyet ve belediye erkânı seçildi. Belediye Başkanlığına, daha önce de bu göreve seçilmiş olan Dıblanzade Mehmet Fuat getirildi. Başkan, kurtuluş süresince çeşitli hizmetler gördü ve 5 Ocak 1922’de Adana’ya gelerek belediye teşkilâtını kurdu. Ardından, Fransızlar tarafından yakılıp tıkılan tesis ve binalarıyla uğraşmak üzere görevi, daha önce nazırlık yapan Ali Münif Bey’e (Yeğenağa) devretti.
Ali Münif Bey’in Atatürk tarafından Milletvekili olarak Ankara’ya çağrılması üzerine Turhan Cemal Bey (Beriker) getirildiği görevi 1938’e dek, yani bu dizinin kapsadığı dönem sonuna dek sürdürdü.
İNANABİLİR MİSİNİZ: ENFLASYON YOKTU
Sevgili okurlarımı rakamlarla boğmamayı düşündüm. Sağlayabildiğim verilerle, 1923-1936 arasındaki 14 yıllık bütçe ve gelir-gider tablolarından ilk ve son yıllarına ilâveten ortalama rakamlar vermeyi uygun gördüm.
İnanılır gibi değil ama gerçek; kıtlık-yokluk-yoksulluk koşullarına karşın o dönemde enflasyonun E’si bile yoktu. Değerleri bu kavram içinde değerlendirmenin önemli olduğuna inanıyorum.
1923’teki gelir tahmini 130 bin Lira, Gerçekleşen tahsilât 121 bin Lira. Dönem içindeki harcamalar toplamı ise 116 bin Lira.
1936 gelir tahmini 46 bin Lira, 8 aylık tahsilât 368 bin Lira. 8 aylık dönem harcamaları 303 bin Lira.
Şimdi gelelim ortalamalarla 14 yılın fotoğrafını sunmaya:
Gelir tahmini: 352.000 Lira
Gerçekleşen: 328.860 Lira (8 aylık gelir korelasyonla yıla tamamlandı)
Harcanan : 328.860 Lira (8 aylık gider korelasyonla yıla tamamlandı)
14 Yıllık Gelir toplamı 4 milyon 604 bin, Gider toplamı
Borç yok, yapılan işler çok. 4.604 bin Lira.
BÜYÜK GİDER TEMİZLİK İÇİN
1milyon 331 bin liralık maaşlar, ücretler ve muhtelif işler için harcama bir yana bırakıldığında, en büyük kalemi temizlik harcamaları oluşturmuş: 14 yılda yaklaşık 866 bin Lira. Aynı dönemin diğer diğer kalemlerine gelince;
852 bin Lira İmar ve Tezyine, 744 bin Lira yol ve kaldırım işlerine, 484 bin Lira sağlık için, 173 bin Lira da İtfaiye için harcanmış. Bu kalemlerin 14 yıldaki toplamı 3 milyon 119 bin Lira. Yani toplamın yüzde 70 kadarı. Bunu şimdiki başkanlar duymasın, çok fena üzülürler. Böyle bir yüzdenin yarısını bulabilseler bayram ederler bayram…
PARAYI ANLADIK GELELİM İŞLERE
Asıl konuları anlatmanın sırası geldi. Örneğin Kanara ve Buzhane, örneğin Elektrik Fabrikası, örneğin Atatürk Parkı ve Anıt, örneğin Kasaplar Çarşısı, örneğin Halkevi Binası, örneğin çeşmeler, su depoları, tuvaletler; vesaire, vesaire…
PAZARTESİ: ELEKTRİK FABRİKASI
