Osmanlı İmparatorluğu döneminde ilk sosyalistler 1908 MECLİS-İ MEBUSAN’ına katıldılar. Merkezi Selanik’te olan FEDERAL HALK PARTİSİ temsilcilerinden Dimitri Vlahof ve Zohrap Efendi’lerdi. Bunlar kendilerini SOSYAL ADALETÇİ, SOSYALİST olarak tanımlıyorlardı.
26 Şubat 1910 tarihinde HÜSEYİN HİLMİ, İŞTİRAK adlı bir dergi çıkarmaya başladı. İlk sayısı çıkan İŞTİRAK ağırlıklı olarak ansiklopedist bir yayın çizgisi takip etti.
Bir başka deyişle dergi Osmanlı toplumunda sol düşünceyi yaymak için işin alfabesinden başlamak gerektiğinin farkındaydı. Avrupa’da sol hareketlerinin tarihi, sosyalizm nedir, meşhur solcular, bu düşünceden hareketle dergide üzerinde durulan konulardan bazılarıydı.
İŞTİRAK mecbuasının sol düşüncenin yayın organı olarak üzerinde ısrarla durduğu konular ise işçilerin hayat şartlarının iyileştirilmesi, işçi hakları, çalışma saatlerinin yeniden düzenlenmesi, düşünce özgürlüğü, terakki, eşitlik, gelir dağılımındaki adaletsizliğin ortadan kaldırılmasıydı.
Bütün bunların nasıl gerçekleştirileceği konusunda ise derginin önerdiği çözüm yolu ihtilal ve ayaklanmaydı. Toplumsal sorunlara işçi sınıfı üzerinden dikkat çekmeye çalışan Hüseyin Hilmi ve arkadaşlarının özellikle liberalizme yakınlığı, sol düşünceyi geleneksel değerlerle ve islamiyetle açıklama çabası, İŞTİRAK çevresinin bu dönemdeki solculuk anlayışını tartışmalı hale getiriyo.
Ayrıca düşünce özgürlüğü başta olmak üzere dergide yüksek sesle dile getirilen konulardan bazılarının HÜSEYİN HİLMİ çevresiyle sınırlı olmadığını, o dönemde herkes tarafından dile getirildiğini de unutmamak gerekir.
Derginin 17.sayısından sonra sıkıyönetim tarafından bir süre kapatılması sola mücadeleden dolayı değil, 9 Haziran 1910 tarihinde öldürülen liberal gazeteci AHMET SAMİM adına çıkardığı özel sayı sebebiyle olmuştur.
İŞTİRAKÇİ HÜSEYİN HİLMİ, 15 Kasım 1922 gecesi HAYDAR isimli birisi tarafından vurularak öldürülecektir. Ölümün ardındaki gerçekler aydınlatılamamış olsa da faili meçhul şekilde devlet eliyle öldürülmüş olduğu kabul edilmektedir.
-1908 MECLİS-İ MEBUSAN’ın da ortaya çıkan bu sosyalist fikirlerin bir parti kimliği altında toplanması ise, 1910’da gazeteci İŞTİRAKÇİ HÜSEYİN HİLMİ’nin OSMANLI SOSYALİST FIRKASI’nı kurması ile gerçekleşmiştir.
-1918’de Dr.HASAN RIZA, SOSYALİST DEMOKRAT FIRKA’yı kurar, ancak bu parti önemli bir etkinlikte bulunamaz!
-1919’da Dr.Şefik Hüsnü’nün (Dağmer) kurduğu TÜRKİYE İŞÇİ VE SOSYALİST FIRKASI kurulmuş. Aynı yıl içinde yani 1919’da İŞTİRAKÇİ HİLMİ bu seferde TÜRKİYE SOSYALİST FIRKASI denilen yeni bir teşkilatlanmaya giriştiği göze çarpmaktadır. 1919’da yapılan seçimlerde ise, yalnızca Dr.ŞEFİK HÜSNÜ DAĞMER’in partisi İstanbul’dan 3 kişiyi MECLİS-İ MEBUSAN’A sokmayı başarmıştır.
-Eylül 1910 Osmanlı Sosyalist Fırkası kurucusu İŞTİRAKÇİ HÜSEYİN HİLMİ
-1918 SOSYAL DEMOKRASİ FIRKASI; kurucusu Dr.HASAN RIZA (Çeski İttihatçı)
-Şubat 1919-AMELE FIRKASI; Kurucusu AMİRALZEDE CEMAL HÜSNÜ
-20 Eylül 1919-TÜRKİYE İŞÇİ VE ÇİFTÇİ SOSYALİST FIRKASI; Kurucuları; Dr.ŞEFİK HÜSÜN DAĞMER’in Genel Sekreeterliğinden ETHEM NEJAT-AHMET AKİF-SADRETTİN CELAL-VEDAT NEDEMİ-NAFİ ATIF KANSU-CEVAT CEVDET, NAMIK İSMAİL tarafından kuruldu.
