Pandemi dönemi Covid19 salgınının Çin’de ortaya çıkıp tüm dünyayı etkisi altına alması ile birlikte başlayan ve bununla birlikte çeşitli önlemleri ortaya çıkaran özel bir süreçti. Sağlıktan günlük yaşama iş yaşamından sosyal faaliyetlere kadar oldukça geniş bir alanda etkileri bulunan süreç insanların çoğu alışkanlıklarının değişmesine ve bazı insanların da yeni yeni hobiler edinmelerine neden oldu.
Covid19 sürecinde talep ve arz farkı biçimlerde etkilendi. Daha önce karşılaşmadıkları durum karşısında tüketiciler daha çok temel ihtiyaçlarına odaklandılar. Gıda harcamaları, ev tekstili, temizlik malzemeleri ve hijyen sağlayan ürünlere yönelik talepler arttı. Tatil, eğlence, seyahat gibi temel ihtiyaç dışı olan sektörlere talep ise azalmaya başladı.
Bu durumun en tipik örneğini ayın 1’i ve 5’i arasında alışveriş çeklerinin geçtiği marketlerde görebilirsiniz. Yemek ve alışveriş kartlarına bakiye yüklenen vatandaşlar soluğu hemen marketlerde alıyorlar. Adana’da bütün yemek çekleri ve alışveriş çeklerinin geçtiği belli başlı marketlere ayın ilk haftasında gittiğinizde alışveriş kuyruklarının dışarılara kadar taştığını göreceksiniz.
Alışveriş sepetlerine baktığında 2 yada 3 tane ay çiçek yağı başta olmak üzere temel ürünlerde çifter çifter alındığını, koskoca alışveriş arabalarının tıka basa doldurulduğunu göreceksiniz. Kasada ödeme yapanların 500 liraları hatta 1000 liraları bulan ödeme yapmalarını hayretle izleyeceksiniz. Bu durum sadece 1 aya özgü bir durum değil. Aynı kişiler aynı dönemde aynı alışverişleri tekrarlıyorlar.
Peki ya satın aldıkları bu ürünleri aynı ay içinde tüketiyorlar mı? Akrabaları yada başka insanlarla paylaşmıyorlarsa bilemem ama tek bir ailenin o kadar alışverişi 1 ayda bitirmesi zor gibi görünüyor.
Yani anlayacağınız o ki insanlar yiyecek stoklamaya devam ediyorlar.
Pandemi döneminin ilk başlarında ansızın bir gece sokağa çıkma yasağının ilan edilmesi, ardından market, bakkal ve fırınlarda yaşanan çirkin görüntüler insanları tedarikli olmaya itmiş olabilir ancak günümüzde geldiğimiz noktada baktığımız insanların tüketimlerinden daha fazla harcama yapmalarına olanak tanır oldu.
Piyasanın genelinde sürekli olarak bir alışveriş çılgınlığı almış gidiyor. Sürekli olarak artan talep beraberinde artan fiyatları da getirdi. Haliyle piyasada her ürünün fiyatı günlük olarak artar hale geldi. İnsanların pandemi şartlarında korkularını bir yere kadar anlayabilir ve tedarikli olmalarını anlayışlı karşılayabiliriz fakat yaşanan durumlar tedarikli olmanın da ötesine geçen bir durum olmaya başladı.
Evet pandemi alışkanlıklarımızı değiştirdi. Daha çok tüketim yapan ve daha çok stok yapan bir millet haline getirdi.
Unutmamamız gereken de bir nokta var ki artan tüketim beraberinde israfı da getirdi. Bu konuya vatandaşlarımızın duyarlı olmalarını ve alışveriş yaparken daha mantıklı hareket etmelerini diliyorum.
