Psikiyatrik ilaçlar bağımlılık yapar mı?

HABER: Eylem USNEKER

ADANA (BÖLGE)-Çağımızın hastalığı depresyon! Hemen her birey modern hayatın stresli ortamında maddi, manevi çeşitli sorunlarla baş etmeye çalışıyor. Kimi bu sorunlarla kendi başına ve çeşitli yöntemlerle (meditasyon, yoga vb.) baş etmeye çalışırken kimi de uzman bir hekimle başvurarak antidepresan ilaç kullanmaya başlıyor.
Antidepresan ilaçların artık insanların ev gezmelerinde bile birbirlerine tavsiye ettikleri bir ilaç haline geldiğini ve yalan yanlış bilgilerin yayıldığını söyleyen Medline Adana Hastanesi Psikiyatri Uzmanı Dr. Yunus Emre Sönmez, “Antidepresanlar ve antipsikotikler gibi psikiyatrik ilaçların çoğu bağımlılık yapma potansiyeli taşımaz. Hipnosedatifler olarak adlandırdığımız (alprazolam, lorazepam, diazepam içerikli ilaçlar vb.), ülkemizde kontrole tabi olarak satılan ve yeşil reçete ile temin edilen bazı ilaçların ise bağımlılık potansiyeli olabileceği düşünülmektedir” diyerek bu ilaçların dahi doktorun önerdiği doz ve sürede kullanılması halinde bağımlılık yapma ihtimalinin yok denecek kadar az olduğunu belirtiyor.
Yanlış bilgi zarar veriyor
Antidepresan kullanan bazı hastalarda (özellikle ortalama dozun üzerinde bir dozda ilaç kullananlarda) ilacın ani olarak kesilmesi ile sersemlik, baş ağrısı, uyuşukluk, terleme, bulantı, huzursuzluk ve duygulanımda ani değişiklikler görülebiliyor. Bu belirtilerin ortaya çıkması ise antidepresanların bağımlılık yaptığı yönündeki yanlış inanışı güçlendirebiliyor. Bu tür bilgi kirliliğinin özellikle internet ortamında ya da kişinin kendi sosyal çevresinde hızla yayılarak antidepresan kullanımı ve depresyon gibi önemli bir rahatsızlığın tedavisini sekteye uğratabildiğini ifade eden Dr. Yunus Emre Sönmez, “İlacın ani olarak kesilmesi ile oluşan bu belirtiler bağımlılık değil kesilme (çekilme) belirtileridir ve ilacın kandaki konsantrasyonunun hızla düşmesi sonucu ortaya çıkar. Oysa ki ilacın doktor kontrolünde ve dozunun yavaşça azaltılarak kesilmesiyle bu durumun önüne rahatlıkla geçilebilir” diyor.
İlaçtan değil depresyondan korkun

Modern psikiyatride kullanılan antidepresan ilaçların hastayı uyutarak ya da uyuşturarak sorunları unutturan, duyguları bastırarak insanları hissizleştiren ilaçlar olarak anılır hale gelmesinin giderek yaygınlaştığına dikkati çeken Dr. Yunus Emre Sönmez, “Oysa antidepresan ilaçlar beyinde bozulan nörokimyasal metabolizmayı düzenleyerek etkisini gösterir ve depresyon belirtilerini azaltırlar. Bedensel hastalıklar için kullanılan ve etkisi kanıtlanmış birçok ilaç gibi etki gösteren bu ilaçlara önyargılı yaklaşmak ve depresyon tedavisini geciktirmek depresyon süresinin uzamasına neden olmaktadır ki bu durum ilaç yan etkilerinden çok daha sıkıntılı durumlara yol açmaktadır. Bugün artık net olarak bilinmektedir ki ruhsal durumda yaşanan olumsuzluklar birçok bedensel hastalığı ya tetiklemekte veya sürdürücü bir faktör olarak rahatsızlığın iyileşmesini güçleştirmektedir” diyerek tüm bu nedenlerle antidepresan ilaçlardan korkmak yerine depresyonun kendisinden korkmanın çok daha akla yatkın olduğunu kaydediyor.
İntihara sebep olmaz
Antidepresan ilaçlarla ilgili bir diğer yaygın inanışın da intihara yol açabildiği düşüncesi olduğunu söyleyen Dr. Yunus Emre Sönmez, “Hatta bu bilgi ilaç prospektüslerine de geniş şekilde girmiş durumda. Ancak antidepresan ilaçlar normal koşullarda kişiyi intihara yöneltmez. Hiç intihar düşüncesi olmayan bir insanın antidepresanlar ile aklına intihar etme fikri sokulmasının imkânı yoktur. Yapılan son çalışmalar, antidepresan kullanımı ile depresyon hastalarında intihar oranının azaldığını bize göstermiştir. Fakat ne yazık ki bütün klinik araştırmalara, önlemeye yönelik stratejilere ve gelişen tedavilere rağmen intihar, günlük pratiğimizde bir halk sağlığı sorunu olarak hala varlığını sürdürmektedir. İntiharların yüzde 80-90 gibi yüksek bir oranda depresyon ile birlikte bulunması ve bu hastaların büyük olasılıkla ilaç kullanması nedeniyle antidepresanlar ile intihar arasında yanlış bir ilişki kurulmuş durumdadır. Sonuç olarak intihar, antidepresan ilaçlarla değil depresyonun kendisi ile ilişkilidir; ilaçlar intihara neden olmaz” diyor.
Uzmanından destek isteyin
Psikiyatrik hastalıkların ve ilaçların toplum için her zaman ilgi çekici olduğunu ve bunun da etkisiyle yanlış bilgilerin çeşitli kanallar üzerinden çok hızlı bir şekilde yayılabildiğini ifade eden Dr. Yunus Emre Sönmez, “İnternet çoğu zaman hayatımızı kolaylaştırsa da özellikle bu gibi konularda bir araştırma yapıldığında bilgi kirliliği ile karşılaşılması çok olası bir durum. Bu nedenle psikiyatrik hastalığı olduğunu düşünenlerin muhakkak bir ruh sağlığı profesyonelinden yardım istemesi, bilmediği ya da merak ettiği konularla ilgili destek alması gerekir. Kulaktan dolma bilgiler tedaviye ulaşmayı ve sürdürmeyi güçleştirir. Psikiyatrik ilaçların etki ve yan etkileriyle ilgili öznel tecrübelerden yola çıkarak genellemelere ulaşmak mümkün değildir. Her ilacın olabileceği gibi psikiyatrik ilaçların da kimi zaman yan etkileri görülebilmektedir” diyerek bu nedenle söz konusu ilaçların psikiyatri uzmanı kontrolünde kullanılmasının hayati önem taşıdığının altını çiziyor.