RÖPORTAJ: Yener EKİNCİ
ADANA (BÖLGE) – Adana’da ki restoran, lokanta ve kafeterya gibi işletmeler, faaliyetlerini 07.00 ile 19.00 saatleri arasında, yüzde 50 kapasite ile sürdürmeye başlasa da, esnafın yüzü tam anlamıyla gülmüş değil. Adana Ticaret Odası, 37. Grup Sektör Komitesi Başkanı Mehmet Şimşek, ‘’Biriken borçların da etkisiyle, işletmelerde ekonomik olarak toparlanmanın birkaç yılı bulabileceği görülüyor’’ diye konuştu. Şimşek, gazetemize yaptığı özel açıklamada, yeni bir kapatılmanın altından kalkmayacakları bedeller doğuracağına dikkat çekerek, meslektaşlarını da kurallara uymaları yönünde bir kez daha uyardı.
Uzun bir aranın ardından müşteri ağırlamaya başladınız. Neler söylemek istersiniz?
Hepimiz için oldukça zorlu bir dönem oldu. Aş ve iş üreten, 24 saat ışığı sönmeyen dükkanlarımız kapanınca zor günler geçirdik; ancak kendimizi de eğittik. Çünkü bu virüsle yaşamaya alışmamız gerekiyor. Hem biz, hem de toplumun bu bilinçte olması lazım. Yeniden kapanmamak için esnafın vatandaşlarla birlik içinde hareket etmesi gerektiğini savunuyorum. Her iki taraf da, kurallara uymak zorunda. Çünkü bir kapatmanın daha altından kalkamayız. Müşterilerimizin de bizlere yardımcı olmaları gerekiyor. Belirlenen kurallara uymalarını rica ediyoruz. Tabii ki bu virüsü yenmiş değiliz. Bu bilinçte olmamız gerekiyor. Belirlenen kurallara harfiyen uyup, geçmişte yaşadıklarımızdan da ders çıkarmak zorundayız. Hem esnaf, hem çalışanlar, hem de müşteriler kısmen de olsa mutlular. Bu özlem sebebiyle de kurallara uyulduğunu gözlemliyoruz. Hepimiz, bu mutluluğun büyüyerek devam etmesini istiyoruz. İş yeri sahipleri ‘nasılsa açıldık’ diye gevşememeli. Müşteriler de ‘Ne olacak’ diyerek kuralları ihlal etmemeli.
‘Kısmen de olsa mutluyuz’ dediniz. Eski parlak günlere yeniden kavuşmanız için nelere ihtiyaç duyuyorsunuz?
Paket servis ile pandemi öncesi ciroların ancak yüzde 20’si yakalanabildi. Biriken borçların da etkisiyle, işletmelerin ekonomik olarak toparlanmasının birkaç yılı bulabileceği görülüyor. Biriken fatura borçları, SGK ödemeleri, vergiler ve kredi borçları hala duruyor ve bunlara faiz işliyor. Pandemi döneminde çalışan sayısı yüzde 60 azaldı… Hükümet sadece personele işsizlik desteği verdi. Onun haricinde bize herhangi bir destek sağlamadı. Prim borçları için öteleme yaptılar. İkinci dalgada da hepsi üst üste geldi. Tedarikçiye borçlarımızdan kısarak primleri ödemeye çalıştık. Bu örnekler ne denli büyük bir hasar yaşandığını özetlemekte. Taleplerimiz ise SGK, kredi, fatura ve vergi ödemelerinin ertelenmesi. Sektörümüze yönelik faizsiz kredi desteği verilmesi… Şimdiye kadar yapılan destekler sektöre can suyu oldu; ama daha kapsayıcı katkı sağlayan düzenlemeler yapılmalı.
Verilen destekler yeterli gelmedi anladığım kadarıyla
Bu dönemde sadece kira desteği ve 1,000 TL hibe desteği alan meslektaşlarımız, onu da vergiler ile geri ödediler. Kapalı, hiç iş yapmayan bir iş yeri için 600 TL gelir vergisi, damga vergisi vs. geri alındı. Kazanç 0 TL ama gelir vergisi ödendi… Kapalı olunan ilk günden bu yana Bağ-Kur / SGK ödemesi yapıldı. Çalışanlarımıza bin 600 lira civarında destek verildiyse de, işletme sahiplerine hiçbir imtiyaz sağlanmadı. Esnaf, kapalı kaldığı bir yılın vergisini de ödedi, kirasını da ödedi. Adana’da 3 bin 500 esnafımız var ve şu an tamamı zor durumda.
Yaşadığınız sıkıntılar fiyatlara zam olarak yansıdı mı?
Kesinlikle hayır. Fiyatlara zam yapmadık. Et, yağ, sebze ve diğer kalem malzemeler yüzde 100 zam gördü; ancak bizim fiyatlarımız değişmedi.
Son olarak neler söylemek istersiniz?
Bir seneden bu yana çok sıkıntılar yaşadık. Sektörümüz ağır bedeller ödedi. Fakat yine de şunu söylüyoruz ki, sağlık her şeyden daha önceliklidir. Para kazanmanın, bunun yanında bir kıymeti yoktur. Bu nedenle, devletimiz salgınla mücadele ederken, biz de yanında durarak, elimizden gelen desteği vermeye özen gösterdik. Şu an geldiğimiz noktada lokantalar ve restoranlar faaliyet gösteriyor; ancak bir kısmı halen açılmış değil. Çünkü izin verilen saatler onların çalışma sistemiyle uyuşmuyor. Ağırlıklı olarak saat 19.00’dan sonra iş yapmaya başlayan, daha çok akşam yemeğine hitap eden restoranlar, bu saate yasak denk geldiği için kilit açmadılar henüz. Yasak 19.00’da değil de 23.00’de başlamış olsaydı, bizler için çok daha iyi olacaktı. Risk haritasında, şu an sarı renk ile belirtilen mevcut konumumuzun, turuncu veya kırmızıya dönmemesi için esnaf olarak dikkatli davranmamız gerekiyor. Bir daha kapanmamak için büyük hassasiyet gösteriyoruz. Komite olarak da meslektaşlarımıza gerekli uyarılarda bulunduk.
Vermiş olduğunuz bilgiler için teşekkür ederim
Sesimizi duyurmamıza vesile olduğunuz için ben teşekkür eder, yayın hayatınızda başarılar dilerim.
