Ülkemizde son 50 yıl içinde arpa-mısır fiyatının buğday fiyatının önüne geçtiğini ilk defa görüyoruz. Ben 73 yaşındayım, arpa ve mısır fiyatının buğday fiyatının üstüne çıktığını ne duydum ne de gördüm.
Böyle bir tabloyu hiç yaşamadık… Arpanın ton fiyatı 2.800 liranın üstüne çıktı… Üstelik kuraklık nedeniyle de arpa yok!.. Bu şartlarda yem sanayicileri nasıl arpa alsın…
Mısır fiyatı da buğdaydan yüksek. Yem sanayicileri karışımda protainde kullanmak zorunda olduğu için de buğday almak zorunda. Mısır ve arpa yerine…
Doğal bir afet olarak bu yıl kuraklığın buğday-arpa başta olmak üzere ürünlere ciddi zarar verdiğini hatırlhatalım. Buğday ve arpada çok ciddi rekolte düşüsü var. Bu açığın bir şekilde kapatılması gerekiyor.
Toprak Mahsulleri Ofisi’nin gümrüksüz ithalat yetkisi var. Fakat dışarda da fiyatlar oldukça yüksek. Şu anda arpanın bol olduğu Ukrayna’da tonu 2700-2800 lira, yemden daha pahalı. 1 kilo yem bir kilo arpadan daha ucuz durumda.
Un Sanayicileri Federasyonu Başkanı Eren Günhan Ulusoy’un sanayicisinin buğday yerine ikame edebileceği bir ürün olmadığını belirterek şöyle diyor:
“Yem sanayicileri bir çok ürün işleyebiliyorlar. Mısır-buğday, arpa hepsini işleyebiliyorlar. Birinin fiyatı yükselirse diğerine yönelebilirler. Bizim un sanayicileri olarak buğdaydan başka ürün kullanmamız mümkün değil.
Buğday yoksa mısır veya arpa kullanalım diyemiyoruz. Bu nedenle yem sanayicileri ile rekabet şansımız yok. Arpa fiyatları artınca yem sanayicileri fiyatı daha düşük olan buğdayı alıyor.
Un sanayicileri 2.300 liraya aldığı buğdayı 2.400 lira-2.500 lira verip alıyor. Bizim bu fiyatları artırarak 2.600 liradan buğday alacak durumumuz yok. Çünkü biz arpa fiyatı arttı diyerek ekmeğe zam yapamıyoruz.
Bu yıl olağanüstü bir durum var. Piyasanın matematiği bozuldu. Normal şartlarda ürünler arasında doğal bir parite var. Toprak Mahsulleri Ofisi alım fiyatı açıklarken bu pariteyi dikkate alıyor.
Makarnalık buğday fiyatı ekmeklik buğdayın %15 üstünde olur. Arpanın fiyatı ekmeklik buğdayın %20 altınad olur. Mısır %10 düşük olur. Fakat bu yıl bu matematik bozuldu. Şu anda arpa ve mısır fiyatı tersine döndü. Ekmeklik buğdayın %20-%15 üzerinde. Yaşanan sorunun da temeli budur” dedi.
Kaliteli ekmeklik buğdayın yem sanayinde kullanılması nedeniyle üründen elde edilen katma değerin kaybolduğunu görüyoruz. Bugüne dek un sanayicileri stoklarından çalışıyorlardı.
Yeni harmandan kaliteli ekmeklik buğdayı ise alamayacakları görülüyor. Bu da kaliteli ekmeklik buğdayın ithal etmek zorunluluğunu doğurduğu anlamına geliyor.
Kuraklık nedeniyle olağanüstü bir durum yaşanıyor. İthalat içinde öncelikle arpa ve mısır fiyatlarının kontrol altına alınması zorunludur. Toprak Mahsulleri Ofisi bu konuda mutlaka bir çalışma yapmalıdır.
Un sanayicileri ve yem sanayicileri sorunun buğday üretimindeki düşüşten de kaynaklandığını belirterek bu yıl kuraklık nedeniyle buğday üretiminin 15-16 milyon ton seviyesine düşeceğini iddia ediyorlar.
Üretimdeki düşüş nedeniyle Türkiye’nin buğday ithalatının 12-13 milyon tona çıkacağı varsayılıyor.
