Türkiye, basın özgürlüğünde sınıfta kaldı

Bölge Gazetesi4 Mayıs 2023

(HABER MERKEZİ)-Sınır Tanımayan Gazeteciler tarafından her yıl derlenen Dünya Basın Özgürlüğü endeksi sıralamasında Türkiye, Bangladeş ve Rusya4dan sonra 165.sırada yer aldı. Sınır Tanımayan Gazeteciler tarafından her yıl derlenen Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’nin 21. baskısı, siyasi, sosyal ve teknolojik altüst oluşlarla bağlantılı büyük ve genellikle radikal değişikliklere ışık tutuyor.3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde yayınlanan ve 180 ülke ve bölgede gazetecilik ortamını değerlendiren 2023 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ne göre 31 ülkede durum “çok kötü”, 42 ülkede “kötü”. 55 ülkede “sorunlu” ve 52 ülkede “iyi” veya “oldukça iyi”. Diğer bir deyişle, gazetecilik ortamı on ülkenin yedisinde “kötü” ve sadece üçünde tatmin edici.

3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde yayınlanan ve 180 ülke ve bölgede gazetecilik ortamını değerlendiren 2023 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ne göre 31 ülkede durum “çok kötü”, 42 ülkede “kötü”. 55 ülkede “sorunlu” ve 52 ülkede “iyi” veya “oldukça iyi”. Diğer bir deyişle, gazetecilik ortamı on ülkenin yedisinde “kötü” ve sadece üçünde tatmin edici.

Norveç üst üste yedinci yıldır birinci sırada yer alıyor. Ancak – alışılmadık bir şekilde – İskandinav olmayan bir ülke ikinci sırada yer alıyor, yani İrlanda (4 sıra yükselerek 2. sırada), Danimarka’nın önünde (1 sıra gerileyerek 3. sırada). Hollanda (6.), suç muhabiri Peter R. de Vries’in öldürülmesinden önceki 2021’deki konumunu geri kazanarak 22 sıra yükseldi .

Endeksin alt kısmında da değişiklikler var. Son üç sırayı yalnızca Asya ülkeleri işgal ediyor : bağımsız muhabir ve yorumcu avını neredeyse tamamlamış olan Vietnam (178.); Çin (4 düşüşle 179. sırada), dünyanın en büyük gazeteci hapishanesi ve en büyük propaganda içeriği ihracatçılarından biri ; ve büyük bir sürpriz olmaksızın Kuzey Kore (180.).

“Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi, Brezilya’nın 18 sıra yükselişi ve Senegal’in 31 sıra düşüşü gibi, büyük artışlar ve düşüşler ve benzeri görülmemiş değişikliklerle birlikte durumlarda muazzam bir oynaklık gösteriyor. Bu istikrarsızlık, birçok ülkede yetkililerin artan saldırganlığının ve sosyal medyada ve fiziksel dünyada gazetecilere karşı artan husumetin sonucudur. Oynaklık aynı zamanda dezenformasyon üreten ve dağıtan ve bunları üretmek için araçlar sağlayan sahte içerik endüstrisindeki büyümenin bir sonucudur.”

Christophe Deloire
RSF Genel Sekreteri

Sahte içerik endüstrisinin etkileri

2023 Endeksi, dijital ekosistemin sahte içerik endüstrisinin basın özgürlüğü üzerindeki hızlı etkilerini gözler önüne seriyor. 118 ülkede (İndeks tarafından değerlendirilen 180 ülkenin üçte ikisi), Endeks anketine yanıt verenlerin çoğu, ülkelerindeki siyasi aktörlerin sıklıkla veya sistematik olarak büyük dezenformasyon veya propaganda kampanyalarına karıştığını bildirdi. Doğru ile yanlış, gerçek ile yapay, gerçek ile yapay arasındaki fark bulanıklaştırılmakta, bilgi edinme hakkı tehlikeye atılmaktadır. İçeriği kurcalamaya yönelik benzeri görülmemiş yetenek, kaliteli gazeteciliği somutlaştıranların altını oymak ve gazeteciliğin kendisini zayıflatmak için kullanılıyor.

Yapay zekanın olağanüstü gelişimi, zaten Web 2.0 tarafından altı oyulmuş olan medya dünyasında daha fazla hasara yol açıyor. Bu arada, Twitter’ın sahibi Elon Musk, platformların gazetecilik için bataklık olduğunu göstererek, bilgiye keyfi , ödemeye dayalı bir yaklaşımı en uç noktaya kadar zorluyor .

RSF’nin ortak kurduğu bir proje olan Forbidden Stories konsorsiyumu tarafından yürütülen bir soruşturmanın da gösterdiği gibi, dezenformasyon endüstrisi manipülatif içeriği büyük ölçekte yayıyor. Ve şimdi AI, içeriği sindiriyor ve kesinlik ve güvenilirlik ilkelerini hiçe sayan sentezler biçiminde kusuyor.

Doğal dil taleplerine yanıt olarak çok yüksek çözünürlüklü görüntüler üreten bir yapay zeka programı olan Midjourney’in beşinci versiyonu, sosyal medyayı giderek daha inandırıcı ve tespit edilemez sahte “fotoğraflar” ile besliyor. polis memurları ve deli gömleği giymiş komadaki Julian Assange viral oldu.

propaganda savaşı

Arazi , 2023 Endeksi’nde dokuz sıra daha gerileyen Rusya’nın (164.) propagandasını artırması için elverişli oldu . Rekor bir sürede Moskova, Kremlin’in mesajını Ukrayna’nın güneyindeki işgal altındaki topraklarda yaymaya adanmış yeni bir medya cephaneliği kurarken, yasaklanan, bloke edilen ve/veya ilan edilen kalan son bağımsız Rus medya kuruluşlarına her zamankinden daha sıkı baskı uyguluyor . “yabancı ajanlar” Rusya’nın Ukrayna’daki savaş suçları ( 79.), bu ülkenin güvenlik açısından Endeksin en kötü puanlarından birini almasına yardımcı oldu.

Yükselir ve düşer

Amerika Birleşik Devletleri (45.) üç sıra geriledi. Index anketine ABD’li yanıt verenler, Biden yönetiminin iyi niyetine rağmen gazetecilerin ortamı (özellikle yerel düzeydeki yasal çerçeve ve yaygın şiddet) konusunda olumsuzdu. İki gazetecinin (Eylül 2022’de Las Vegas Review Journal’dan Jeff German ve Şubat 2023’te Spectrum News 13’ten Dylan Lyons ) öldürülmesi ülkenin sıralamasını olumsuz etkiledi. Brezilya (92.), başkanlık dönemine gazetecilere karşı aşırı düşmanlıkla damgasını vuran Jair Bolsonaro’nun ayrılması ve Lula da Silva’nın bir iyileşme müjdeleyen seçilmesi sonucunda 18 sıra yükseldi . Asya’da hükümetlerdeki değişiklikler de medya ortamını iyileştirdi ve Endeks’te Avustralya’nınki (12’lik artışla 27’nci) ve Malezya’nınki (40’lık artışla 73’üncülük) gibi önemli artışlara neden oldu.

Durum diğer üç ülkede “sorunlu”dan “çok kötü”ye gitti: Tacikistan (1 düşüşle 153. sırada), Hindistan (11 düşüşle 161. sırada) ve Türkiye (16 düşüşle 165. sırada). Hindistan’da Başbakan Modi’ye yakın oligarkların medyayı devralması çoğulculuğu tehlikeye atarken, Türkiye’de Erdoğan yönetimi 14 Mayıs’ta yapılması planlanan seçimler öncesinde gazetecilere yönelik zulmünü artırdı. İran’da (177.), genç öğrenci Mahsa Amini’nin polis nezaretinde ölümünün tetiklediği protestolara yönelik sert baskı, ülkenin “sosyal bağlamı” ve “yargı ortamı” puanlarını daha da düşürdü .

Haber Puanlaması: 1