CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer “ÇKS’si olmayan çiftçileri kimse ciddiye almıyor. Oysa bahçe üretiminde… Türkiye’de en önemli üretim alanlarından biri bahçe., bahçede miras yoluyla bölünüm olduğu için 3 dönüm, 5 dönüm bahçelerin uğradığı zirai don var. Örneğin, Niğde ilinde Amasya elmasının yetiştiği Çamardı’da gittim, hiçbirinde hasar tespiti yapılmamış. O insanların bahçeleri devam etmeyecek mi?Sonra tarla bitkilerinde; arpada, erken ekilen pancarda, erken ekilen lahanada söktü, bir daha dikti, şimdi oradaki gelir kayıpları var, bunlar gözetilmemiş. Doğru bir planlama yok. İşin özü bu konudaki veriler de sağlıklı değil.”
(HABER MERKEZİ)-TBMM Genel Kurulunca Nisan ayında 65 ilde yaşanan zirai don ile ilgili 22 Milletvekilinden oluşan zirai don komisyonu çalışmaları tamamladı.
Komisyon son toplantısında konuşan komisyon üyesi CHP Niğde Milletvekili ve TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyon Üyesi Ömer Fethi Gürer, ”İktidar Komisyonu kendi çıkarı için kullandı ve kamuoyuna “Zirai Don Komisyonu raporunu hazırlarsa ödemeleri yapacağız.” gibi bir izlenim yaratarak süreyi yaydı. Nisan ayında don oldu, Kasım ayında para ödeniyor. Ne doğru dürüst çiftçinin gelecek yıl için bahçesine bakım yapabilecek bir destek verildi ne de orada yeterli gübreyi, budamayı, ilaçlamayı yapabildi. Onun için, önümüzdeki yıl da çoğu üründe verim düşüklüğü olacak. Cumhurbaşkanlığı program hedeflerine baktım, tarım ürünlerinde 9 milyon tona yakın düşme görülüyor, bu büyük bir rakam. Gerçek anlamda Türkiye yalnızca zirai donda değil, kuraklıkta da büyük bir felaket yaşadı. Bunun birden fazla nedeni var, şöyle denemez yani: “Allah’tan geldi, böyle oldu.” ifadesi doğru değil çünkü Cenab-ı Allah akıl vermiş, onunla ilgili tedbirler alınmalı. İktidarın bu konuda yeterli olmadığını ve yeterli önlemleri almadığını düşünüyorum. Bakınız, veriler dahi o kadar karman çorman ki Cumhurbaşkanı açıklıyor, bir farklı rakam, size(Ziraidon Komisyon Başkanı) açıklıyorsunuz kamuoyuna, farklı rakam, TARSİM Genel Müdürü açıklıyor, farklı rakam. Örnek vereyim,TARSİM’in bize, -buradaki, sizlerde de olan- Zirai Don Araştırma Komisyonuna sunduğu dondan zarar gören TARSİM yaptıran “Çiftçi sayısı 89.713 kişi.” diyor. Cumhurbaşkanı açıklama yapıyor, “50.300” diyor TARSİM’den faydalanacak. Geriye kalan 39 bin çiftçi ne oldu? Bunların hasarları sonradan ortadan mı kalktı, yoksa bunlar ödeme dışında mı kaldı? Siz diyorsunuz ki: “420 bin çiftçi etkilendi.” Sayın Cumhurbaşkanı diyor ki: “470 bin üreticiye donla ilgili ödeme yapacağız.” Dedi.
ÇKS OLMAYAN ÇİFTÇİ NE OLACAK?
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer “ÇKS’si olmayan çiftçileri kimse ciddiye almıyor. Oysa bahçe üretiminde… Türkiye’de en önemli üretim alanlarından biri bahçe., bahçede miras yoluyla bölünüm olduğu için 3 dönüm, 5 dönüm bahçelerin uğradığı zirai don var. Örneğin, Niğde ilinde Amasya elmasının yetiştiği Çamardı’da gittim, hiçbirinde hasar tespiti yapılmamış. O insanların bahçeleri devam etmeyecek mi?Sonra tarla bitkilerinde; arpada, erken ekilen pancarda, erken ekilen lahanada söktü, bir daha dikti, şimdi oradaki gelir kayıpları var, bunlar gözetilmemiş. Doğru bir planlama yok. İşin özü bu konudaki veriler de sağlıklı değil.” Dedi.
HASAR BOYUTU TAM ORTAYA ÇIKMADI
CHP Milletvekili Ömer Fethi Gürer, TARSİM Genel Müdürlüğü diyor ki: “Gerçek don hasarı 21,6 milyar.” TARSİM’de olan… Cumhurbaşkanı açıklıyor 23 milyar. niye bilgiler birbirinden farklı, niye farklı farklı veriler ortada bulunuyor? Bunu anlamakta zorlanıyorum.
Bence ayırımsız, ÇKS’si olsun olmasın, tüm çiftçilerin önce bir hasarı saptanmalıydı, bir durum görülmeliydi. Buradan ne kadar çiftçi zarar görmüş, bahçe bitkisi ne kadar görmüş, tarla bitkisi ne kadar görmüş? Bunların saptanması yapılmadı. Çoğu yerde hasarın belirlenmesi gerçekleşmedi. Biz gittiğimiz zaman çiftçi “Biz ne olacağız?” diye soruyor.”
ZİRAİ DONDAN ETKİLENEN HERKESİMİN ZARARI GÖRÜLMEDİ
CHP Milletvekili Gürer “Bir de örneğin, soğuk hava deposu olan boş kaldı, arıcılık yapan zarara uğradı, tarım işçisinin mağduriyeti var, esnaflar geçtiğimiz dönemdeki hasılata sahibi olamadı ve bütünüyle kredilerle ilgili bir borç ötelemesi ihtiyacı var. Kanun teklifi de verdik üç yıl en azından kredilerinin ötelenip faizsiz bir ek, yeni kredi desteğiyle üretici sahiplenilsin diye. Buna yönelik de hiçbir çalışma yapılmadı ve olup olmayacağı da meçhul. Şimdi, borcunu ötelememişsiniz, zarar görmüş, dalda ürün yok, cepte para yok, sahip çıkmamışsınız. Önümüzdeki yılki süreçte de bahçe bitkilerinde de sıkıntıların olacağı bugünden açık görülüyor.” Diye konuştu.
TARSİM YENİDEM YAPILANDIRILMALI
Ömer Fethi Gürer “TARSİM’le ilgili mutlak surette bir yapılanmaya gidilmeli, düzenleme sağlanmalı, TARSİM aşar vergisinin yerine geçmiş. Üretiyor üretici “Yüzde 10’a yakınını ben alırım.” diyor -devletten- TARSİM . Adam o zaman diyor ki: “Ben niye yaptırayım? Denk gelirse bir kere gelecek ya da olmayacak.” Güven duymuyor. Araştırma yapılmış bu konuda, yüzde 43 Türkiye’de TARSİM’e güven duyan çiftçi sayısı, onun da yaptıranı yüzde 23’lerde, çok düşük bir rakam. Bunu zorunlu kılıp burada da prim ödemelerinde belli değerlendirmeler getirmek lazım, kriterler; verim üzerinden olabilir, üretim üzerinden olabilir, ek olarak onların TARSİM’in sürdürülebilirliğini sağlayacak farklı çalışmalar olabilir. TARSİM için mutlak surette yeni bir kanun düzenlemesine ihtiyaç olduğunu düşünüyorum. Bu konuda -ilk verdiğim kanun teklifinde de ifade ettim- yüzde 67 olan pirimin donda yüzde 71’e çıkarılması en azından bir katkı sağlar.Küçük aile tipi işletmelerin zirai don karşısındaki yalnızlığı ve çözümsüzlüğü var. Biz konuşurken büyük işletmelere yönelik konuşuyoruz. Ne diyoruz? “Onlar işte rüzgâr gülüyle, benzer önlemlerle, işte parafinle, şununla bununla zararını geriye çekebilir. Peki, küçük işletme; 3 dönüm, 5 dönüm, Türkiye’nin gerçeği, onlar ne yapacak? Bunlara karşı alan saptaması ne olacak? tarım sayımı yapılıyor, mesaj göndermişler telefonlara: “Bilgi ver bana, eğer vermezsen 60 bin lira ceza.” Bizim “tarım sayımı” dediğimiz, yerinde gidilip yerinde tespit edilen olay olur aynı don gibi yani olayı yerinde, birebir tespit edemezsek elde ettiğimiz verilerle ülke gerçekleri örtüşmeyebilir. Bunun da zararı şu olur: Gıda arz güvenliği önümüzdeki süreçte önemli ölçüde sıkıntıya düşer. Elmada yaklaşık ilk sekiz ayda 24 bin ton ithalatımız var, daha önceki yıllarda 4 bin ton civarındaydı bu. Tabii, tam tablo çıktığında göreceğiz. Bazı ürünlerde fiyat daha fırlar giderdi, ithalatla kısmi olarak önü kesildi ama bunun da sürdürülebilirliği yok. Kendi ülkemizde kendi kendimize yeter noktada olmamız gerekiyor.” Dedi.
METEOROLOJİ DİKKATLİ OLMALI
Gürer “Dondan zarar görenler için bu afetlerin devam edeceği noktasında olaya bakarsak önümüzdeki süreç de riskli bir süreç. Meteorolojinin verileri üzerinden panik olabilir diye bilgiyi sınırlı verdiklerini söylüyorlar. Böyle saçma sapan da bir şey olmaz. Adam tabii ki paniklesin ki önlemini ona göre alsın ya da önlemini iktidarın da sağlayacağı desteklerle gerçekleştirsin. Bunları bütünüyle ilgili söylemek lazım; TARSİM’i, ÇKS’yi, borç ötelemesini, faizlerin silinmesini ve süreç içinde ek kredi verilmesini Komisyon genel olarak benimsemişti. Dilerim ki siyasi iktidar da aynı benimser” dedi.
