TBMM’nin kurulduğu 23 Nisan 1920’den sonra kurulan partiler.
-7 Aralık 1920 Türkiye Halk İştirakiyen Fırkası: Kurucuları; Nazım Resmor-Ankara Mehmet Şükrü Koç, Şeyh Servet, Salih Hacıoğlu
-1920 Ankara-Gizli Komünist Fırkası kurucu ve yöneticiler; Arif Oruç, Emekli Binbaşı Hacıoğlu Salih-Şerif Manatof
-12 Haziran 1922-Müstakil Sosyalist Fırkası: Türkiye Sosyalist Fırkası’ndan ayrılmış tramvay işçilerince kurulmuştur.
-20 Ağustos 1922-Müstakil Amele Fırkası-Kurucusu; Ethem Nuri
-18 Ekim 1920-(Resmi) Türkiye Kominist Fırkası; Mustafa Kemal, Ankara’da Türkiye’nin Kominist Fırkası adıyla parti kurdu. Partinin ileri gelenleri arasında; Tevfik Rüştü Aras, Mahmut Esat Bozkurt, Yunus Nadi Abalıoğlu, Kılıç Ali, Hakkı Behiç Bayiç, Refik Koraltan, Eyüp Sabri Akgöl, Süreyya Yiğit
Mustafa Kemal, bizim noktai nazarımız bizim prensiplerimiz (Halkçılık) cümlece malumdur ki, Bolşevik prensipler değildir. Bolşevik prensipleri milletimize kabul ettirmek için de şimdiye kadar hiç düşünmedik ve teşebbüste bulunmadık.
TKF Bolşevik değildir, ama kendi söylediği gibi kominist olduğu da su götürür, partinin daha çok kominist adının duygusal değer yükünden faydalanmak için ve Sovyetlerin desteklediği koministlere karşı ve Sovyetlerle iyi ilişkiler için kurulmuş bir parti. Ömrü 3 ay sürdü.
-10 Eylül 1920-Bakü’de kurulan Türkiye Kominist Partisi, Türkiye’de gizli çalışan İstanbul ve Anadolu örgütlerinden delegelerin katılımıyla 10 Eylül Cuma günü saat 17.00’de Türkiye ve Sovyet ülkelerinden 15 kadar teşkilattan gelen 74 delege ile Birinci ve Umumi Türk Koministleri Kongresi toplanmıştır.
TKP’nin ilk Başkanı Mustafa Suphi ve 15 yoldaşı 28/29 Ocak 1920’de Karadeniz’de boğularak öldürüldüler.
Bu siyasi ve vahşi cinayet resmen aydınlatılmadı. Bu cinayetin M.Kemal’in bilgisi dahilinde Kazım Karabekir organizasyonuyla işlendiği yazışmalardan ortaya çıkmaktadır. Türkiye Sosyalist solunun ana damarı kabul edilen TKP yasal olarak çalışamadı!…
Cumhuriyetin kuruluşu ve tek parti döneminde 2 sağ parti ve 2 sol parti girişimi oldu.
-29 Eylül 1930-Türkiye Cumhuriyeti Amele ve Çiftçi Partisi; Mimar Mühendis Kazım tarafından kuruldu. Merkezi Edirne olan partinin kominist eğilimler gösterdiği gerekçesiyle tüzel kişilik kazanmasına izin verilmedi.
-Haziran 1931-Laik Cumhuriyetçi İşçi ve Çiftçi Fırkası; Parti programı Yarın Gazetesi’nde yayınlandı. Ancak parti kurulmasından vazgeçildi. Merkezi İstanbul’da olacak partinin genel başkanı yurtdışına gitti.
-Çok partili döneme geçişle birlikte parti patlaması yaşandı. Ardı ardına kurulan Sosyalist Sol Partiler “Kominizme hizmet ettiği” gerekçesiyle kapatıldılar. Merkez sol eğilimli partilerin çoğu, seçimlere katılamayan veya hiçbir faaliyet göstermeden feshedildiler.
-1946’dan sonra kurulan sol partiler.
-28 Şubat 1946-Sosyal Adalet Partisi; Mürettip İlhan Temelveren başkanlığında kuruldu.
-26 Nisan 1946-Türk Sosyal Demokrat Partisi; Cemal Alpay, Sadık Acarlı, Mustafa Yıldız, Yakup Şavaş tarafından kuruldu.
-14 Mayıs 1946-Türkiye Sosyalist Partisi; Avukat Esat Adil Müstapcıoğlu, Macit Güçlü, İhsan Kabalıoğlu, Aziz Uçtay tarafından kuruldu. 16 Aralık 1946’da askeri mahkeme kararıyla kapatıldı. Ancak dava 1948’de beratla sonuçlandı. 20 Temmuz 1950’de parti yeniden faaliyete geçti. 17 Haziran 1952’de Kominizm Emellerine hizmet ettiği gerekçesiyle tekrar kapatıldı.
-24 Mayıs 1946-Türkiye Sosyalist İşçi Partisi; Sabit Şevki Şeker, Hüseyin Türkgeldi, Hasan Yaşatürk tarafından kuruldu. 10 Eylül 1948’de fesih edildi.
–17 Haziran 1946-Türkiye İşçi ve Çiftçi Partisi; Av.Ethem Nuri Balkan, Selahattin Yorulmazoğlu, Necmettin Deliorman tarafından kuruldu. 1961 yılında dağıldı.
-19 Haziran 1946-Türkiye Sosyalist Emekçi ve Köylü Partisi; Türkiye Kominist Partisi Genel Sekreterliği ve Kominter’de yöneticilik yapmış olan Dr.Şefik Hüsnü Dağmer’in başkanlığında Ragıp Vardar, Fuat Bileğe, İstefo Papadapolos, Dr.Habil Amato, Emin Aydın tarafından kuruldu.
Türkiye İşçi ve Çiftçi Partisi, Türkiye Kominist Partisi’nin yasallaşma ve yasal çalışma alanına girişidir. 16 Aralık 1946’da sıkıyönetim tarafından kapatıldı. 42 yöneticisi hapis cezasına çarptırıldı.
-21 Haziran 1946-Yalnız Vatan İçin Partisi; Gazeteci Yaşar Çimer, Adil Aktaç, Kaya Mutlu tarafından kurulan merkez sol eğilimli bir parti. 24 Mayıs 1952’de kurucu sayısı 3’den aza düştüğü için feshedildi.
-12 Nisan 1947-Yurt Görev Partisi; Abdulkadir Gönüllü başkanlığında, Abdullah Mursaloğlu, İhsan Akşehirli, Yahya Kurtulan tarafından İskenderun’da kurulan merkez sol eğilimli parti 12 Nisan 1947’de aynı gün hiçbir faaliyette bulunmadan feshedildi.
-3 Temmuz 1948-Türkiye Yükselme Partisi; Ali Rıza Gizdeşir, Zeki Güken, Hüseyin Azmi Balcı, Mehmet Fars Berazioğlu, Sacide Sunan tarafından kurulan sosyalist eğilimli parti 12 Eylül 1953’de feshedildi.
-9 Eylül 1948-Müstakil Türk Sosyalist Partisi; Gazeteci Arif Oruç’un başkanlığında Nedim Celal Çelebi, Nurettin Kuru, İbrahim Vefit Belendir tarafından kuruldu. Genel Başkan Arif Oruç’un ölümünden sonra 9 Mayıs 1950’de feshedildi.
-10 Ekim 1950-Demokrat İşçi Partisi; Av.Orhan N.Arsal’ın başkanlığında Üzeyir Kuran, Nizamettin Yalçınkaya, Rıza Durak, Yusuf Aslan tarafından kuruldu.
-11 Eylül 1953-Radikal Hürriyet Partisi; Osman Taşkınbaş tarafından Lüleburgaz’da kurulan merkez sol eğilimli parti 25 Ocak 1956’da feshedildi.
-22 Ekim 1954-Vatan Partisi; Türkiye Kominist Partisi önde gelenlerinden Dr.Hikmet Kıvılcımlı liderliğinde kuruldu. 1957 seçimlerie katılan parti %4 oy aldı. 30 Aralık 1952’de ‘Kominist Yöntemle çalıştığı’ gerekçesiyle kapatıldı.
-1 Temmuz 1957-Halk Kurtuluş Partisi; Merkez sol eğilimli parti, kurucularının isteğiyle 1 Ağustos 1958’de kapatıldı.
27 Mayıs askeri darbe sonrası oluşan Kurucu Meclis’in hazırladığı Anayasa’nın sağladığı kısmi demokratik haklar sol için yeni bir dönemin başlamasına yol açtı. Çok sayıda sol parti kuruldu.
