2007 Yılında yüzlerce palmiye ağacını kurutan kırmızı palmiye böceği (Rinchophorus Ferrugineus) ilimizdeki palmiye türlerini tehdit ediyor. Varlığı ancak ağaçların ölümüyle anlaşılan sinsi böceğin varlığı ancak uzman
gözüyle yapraklartaki şekil bozukluğuyla fark ediliyor.
Atatürk Parkı ile Ziyapaşa Bulvarında bulunan sayısız
süs palmiyelerini yok eden sinsi kırmızı böcek Malezya
ile Portekiz arasındaki geniş kuşakta görülürken Adana
‘Dünyada en çabuk baskılayan kent seçilmiş, mücadele
Koordinatörü Avrupa’ya üç kez yardım için çağrılmıştı.
(BÖLGE ÖZEL)-2007 yılı sonbaharında Atatürk Parkı ve Ziyapaşa Bulvarı ile kentin değişik yerlerindeki palmiyelerini peşpeşe kurutan ve yoğun mücadele sonunda baskılanan Kırmızı Palmiye Böceğinin yeniden faaliyete geçmiş olması endişe yarattı.
En çok süs palmiyesi olarak bilinen “Canariensis” cinsi ağaçlar olmak üzere “Daktilifera” denilen yenilebilir hurma ve diğer palmiye çeşitlerinde yuvalanan böcek, literatürde “Rinchophorus Ferrugineus” olarak tanımlanmış. Yuvalandığı ağacı yaklaşık bir yıl içinde öldürdükten sonra varlığı ancak fark edilen böceğin Malezya’dan çıkarak Portekiz’e kadar onbinlerce kilometrelik geniş bir şerit üzerinde hızla yayıldığı biliniyor.
ADANA’DAKİ ULUSLAR ARASI ÇALIŞTAYLA ÇARE BULUNDU
Bir peyzaj şirketi tarafından ithal edilen palmiye fidanlarıyla geldiği saptanan böcek ilk kez aynı yıl Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi tarafından tanımlanmış ancak mücadelesiyle ilgili bir çalışma yapılmamıştı.
2007 yılı ortalarından itibaren Hipodromdakilerin ve ardından Ziyapaşa Bulvarı ve Atatürk Parkı ile kentin değişik yerlerindeki palmiyeler peş peşe kurumaya başladı. Ağaç ölümlerinin nedenleri aylarca bulunamadı. . O sırada Kıbrıs’taki bir toplantıya katılan Başkan Aytaç Durak, aynı sorunun adada da olduğunu gördü ve burada, tarım ilaçlarına dayanabilen amansız böceğin varlığını öğrendi. Durak Adana’ya döner dönmez Ziraat Fakültesi’nden konuya yakın 3 öğretim görevlisi ile Tarım İl Müdürlüğü yetkilileriyle ortak toplantı yaptı. Toplantıya katılanlar, altı aylık bir araştırma süresi ve bir de bütçe gerekli olduğunu söylediler. Bunun üzerine Durak “Benim altı aya değil, altı haftaya bile tahamül yok; hergün yeni bir ağacın ölümünü görüyorum ve içim yanıyor” diyerek Yurtdışı İlişkiler, Çevre ve Kültür Danışmanı Nurettin Çelmeoğlu’nu araştırma için görevlendirdi.
Çelmeoğlu, aynı saatte üyesi olduğu MEDCOSTLAND Platformu üyelerine başvurarak yardım istedi. Birleşmiş Milletler ve Avrupa Birliği tarafından desteklenen ve Akdeniz Kıyılarında Tarımsal üretimi arttırmaya yönelik çalışmaları yöneten ve bilim adamlarından oluşan platformdaki iki sivil üyeden biri olan Çelmeoğlu’na olumlu ilk cevap İspanya’dan geldi. İspanya Güneyindeki Elche kentinde 200 bin hurma ağacını yöneten Uzman Ferry Michel’le görüşen Çelmeoğlu, San Remo’da iki gün sonra yapılacak toplantıya katılmak üzere İtalya’ya gtti.
Burada, böcek ve yayılmasıyla ilgili bilgileri toplayıp Adana’yı arayarak “Böceğin yayılması, bulaşık ağaçların kesilmesiyle oluyor. Adana’da kuru ağaç kesimini derhal durduralım” mesajı verdi. Bu arada, dünyada isim yapmış 7 uzmanın ismini öğrendi. Başkan Aytaç Durak uzmanların çağrılmasını ve Adana’da, Tarım Bakanlığı yetkilileri ve diğer kentlerin İl Müdürlükleri, Ziraat Fakülteleri ile Belediye Yetkilierinn de katılacağı Çalıştay yapılmasını istedi.
ADANA’DA BULUNAN ÇARE DÜNYA İÇİN ÖRNEK OLDU
7 Aralık 2007’de başlayan 3 günlük çalıştaya katılım çok yüksek oldu. Dünyaca ünlü 7 uzmanın altısı ile temasa geçildi ve çalıştaya katılımları sağlandı. İspanya, İtalya, Fransa (2), Mısır ve İsrail’den katılan bilim insanları, çok geniş bir coğrafyada büyük ağaç katliamlarına neden olan böcekle ilgili olarak bu boyutta ilk kez bir çalışma yapıldığını belirterek tebliğ sundular, tartışma yaptılar. Uzmanların kendi aralarında yaptıkları görüşmelerle kendi bilgilerinin de zengnleştiğini ve çok daha güçlü olarak döneceklerini bildirdiler.
Çalıştayın son gününde, İspanya’dan katılan Michel Ferry böcek baskınına uğramış palmiyelerin nasıl ameliyat edildiğini ve enjeksiyonla mücadele şeklini gösterdi. Bu arada İsrailli Kadın Profesör Soroker de, “Adana sıcak. Kontrollü yaprak kesiminden sonra ağacın taç kısmı naylon torbaya geçirilirse bünyedeki şekerden dolayı gaz haline gelir ve kurtçukları öldürür” dediİ. Mısırlı Hoca da, “Napalm bombasıyla bile baş edemedik. Kesilen ağaçları gömerken en sonunda gazyağı kullanarak yayılımı önledik” şeklinde konuştu.
Bu arada çalıştay öncesinde İsrail’li Profesörün önerisi ile başlatılan Confidor isimli ilaç uygulamasını da onaylayan uzmanların otaklaşa vardıkları çözüm ilkeleri doğrultusunda çalışmalara geçildi. Adana’da daha ilk sezonda baskılama başarıldı. Çalıştaya katılan uzmanlar uygulama ve sonuçları hakkında aldıkları bilgileri değerlendirdikten sonra, Adana’yı Dünyada en çabuk baskılayan ilk ve tek şehir olarak tanımladılar.
Kısa sürede böcek sorunu yaşayan yurt içi ve yurtdışı kentler de Adana Büyükşehir Belediyesinden bilgi istemeye başladı. Mücadele Koordinatörü ve Gazetemiz Yazarı Nurettin Çelmeoğlu Avrupa’da yapılan uluslararsı toplantılara üç kez onur konuğu olarak çağrıldı ve Adana uygulamalarını sinevizyonla anlattı.
Sonraki yıllarda koruma amaçlı çalışmalarla böceğin yeniden zarar vermesi önlenmişken, geçtiğimiz sezonda seçimlerin araya girmesiyle yeterli mücadele yapılamamış olmalı ki, kırmızı palmiye böceği, Kabasakal ve Karaisalı Bulvarındaki hurmalar dahil yüzlerce palmiyeye yerleşmiş durumda. Ancak, derhal başlatılacak kök ve yaprak ilaçlaması yanı sıra gerektiğinde enjeksiyon yoluna da gidilerek ağaçların kurtarılma ihtimali yüksek. Belediye’de, daha önceki mücadelelere fiilen katılmış iki uzman, Oğuz Yüksel ve Deda Büyüköztürk’ün yeterli personel ve malzeme desteği görmeleri halinde başarıya ulaşabilecekleri tahmin ediliyor. Başarı, daha önce Tarım İl Müdürlüğü tarafından sayımı yapılmış 120 bini aşkın palmiyeyi ölümden kurtarılmış olacak.
MÜCADELE SÜRECİNDE: Dünyanın ılıman pek çok bölgesindeki hurma ve diğer cins palmiyeleri sinsi sinsi kurutan kırmızı böcekle mücadele sırasında yapılan çalışmalardan bir görünüş. Bu çalışmalar sonunda Adana Dünyada en çabuk baskılayan ilk ve tek kent olarak nitelendirildi.
UZMANLAR ATAtÜRK PARKINDA: Konunun dünyada en yetkin 7 uzmanından altısı Adana Çalıştayına katıldı. Fotoğrafta, İspanya, Fransa, İsrail ve İtalya’dan gelen bilim insanları Atatürk Parkı’nda kuruyan ağaçlar konusunu tartışırken gösteriyor.
KOORDİNASYON KURULU: Soldan sağa, Mücadele Koordinatörü Nurettin Çelmeoğlu, Kurul Başkanı Ziraat Fakültesi Dekanı Ayzin Küden, Peyzaj Bölümü Öğretim Üyesi Profesör Zerrin Söğüt, Entimolog Doçent Ekrem Atakan Uygulama ve Sonuç toplantılarından birinde değerlendirme yaparken.ÇELMEOĞLU ADANA’YI ANLATTI: Adana’daki başarı palmiyeli kentler için örnek oldu. Zamanın Mücadele Koordinatörü, Gazetemiz Yazarı Nurettin Çelmeoğlu iki kez İtalya’da ve bir kez de Malta’da yapılan toplantılara,
