Gündüzün en kısa olduğu günlere şunun şurasında üç hafta kaldı. 21 Eylül’de başlayan gece hâkimiyeti tee 21 Mart’a kadar, yani daha 4 ay sürecek. 21 Mart’ta gece ile gündüz eşitlenecek ve arkasından gündüz öne çıkacak.
Bu temel bilgileri neden yazdık, eminim tahmin etmişsinizdir: Devletimiz birkaç yıldır Kış Saati uygulaması yapmıyor. Gelişmiş ülkelerin tamamına yakını güneş ışığından en üst düzeyde yararlanabilmek için icat etmişti yazın başka, kışın başka saat uygulamasını. Bizde ise, ileri sürülen sebep aynı; enerji tasarrufu… Fakat saatimiz yine aynı saat. En kolayı, inanmamakla birlikte, bu ileri ülkelerin hepsi salak, biz akıllıyız deyip işin içinden çıkmak.
MENFAATİ NEREDE?
İlkokulda Aritmetik, Ortaokulda Matematik öğrendik. Lisede ise cebire, logaritmaya, integrale, fonksiyonlara, trigonometriye falan bulandık. Yüksek mektepte de İstatistik okuttular. Bütün bu bilim dallarından az da olsa bir şeyler var aklımızda. O yandan ölçtük, bu yandan baktık, öteden hesaplamaya çalıştık; çalıştık da, bu hesapta hesap bulamadık.
Enerji tasarrufu demişti Devlet Baba… Elbet vardır bir bildikleri derken bile inan kendi mantığına oturtamayınca beyin mıncıklanması gibi bir rahatsızlık duymakta. Eskilerden kalma sözdür; aklımıza nakşedilmişir:
“Hikmet-i Hûda’dır gerçi sual olunmaz, lâkin müncer-i meraktır.” Günümüzcesi aşağı yukarı şöyle: “Tanrı’nın gizemine akıl ermeyen kararıdır; sorgu-sual edilmez fakat yine de insan merak ediyor.”
Bizimki de o!.. Devlet öyle diyor, hâşâ, karşı sözümüz olamaz; bize kabul etmek düşer de, yine de bu saat uygulamasıyla nasıl tasarruf edildiği derin merak konusudur.
NASIL OLMASIN!..
Kızım öğretmen, iki torunum öğrenci. Kızım, torunlarım, onları hazırlayacak olan anneleri, sabahın görme özürlü olduğu saatte, uykunun en tatlı zamanında lânet zil sesiyle kalkmak zorundalar. Dünya karanlıkken yani… İlk iş, yatak odasının, salonun ve mutfağın ışığını açmak. Hazırlanmak, kahvaltı etmek derken en az bir saat elektrik tüketimi. Ülkede 15 milyon kadar öğrenci olduğuna göre, kilovatını mı hesaplarsınız, gramvatını mı yoksa tonvatını mı? Nedir bu? Tasarruf!.. Billahi anlayamadım tasarrufun nasıl oluştuğunu. Tabii evden çıkışla bitmiyor; okulda da ampül ışığıyla başlıyor dersler.
BİR DE BİYOLOJİK SAATİ ÖĞRENDİK
Bilim insanlar bazen bize göre anlamsız araştırmalar yapar ya, böyle bir hevesle insanda, hayvanda ve hatta bitkide biyolojik saat olduğunu saptamışlar. Bu, gece ile gündüzün 24 saatlik döngüsüyle oluşan saatmiş. Karanlık uyutuyor, aydınlanan hava da uyandırıyormuş. Diyeceğim şu ki, hükümet saati ile biyolojik saat arasında esaslı fark var. Bunun insan sağlığına ve psikolojisine ne denli yarar veya zarar getirdiğini söylemek bize düşmez. Kişisel inancım, yarar getirmediği yönünde.
YARI AÇ YARI TOK ÜSTELİK MAHMUR
Maddi imkânsızlık nedeniyle kahvaltı yapamayan çocuklardan bahsedecek değilim. Olanak sahibi aile çocuklarının bir bölüğü de uykulu halleriyle doğru dürüst kahvaltı yapmadıkları gibi halâ mahmur oldukları için okula pek de sağlam moralle gitmiyor. İlk derste sıraya kapanıp uyuyan çocukların varlığını az duymadım. Duydukça da içim parçalanıyor.
Tasarruf, öyle mi? Elektrik mühendisleri öyle olmadığını hesaplamış. Dedik ya, “Sual olunmaz lâkin müncer-i meraktır”.
