Sporcu ve ilaç ilişkileri deyince aklımıza ilk gelen şey dopingdir. Doping sözcüğüne ilk defa 1889’da İngilizce sözlükte rastlanmıştır. Bu kelime ile opium ve narkotik karışımı tanımlanmak istenmiştir. Bu karışımla atların yarışlarda başarılı olmaları sağlanıyordu.
Antrenmansız kişi kullanabileceği kapasitenin %70’ini tüketir. Daha fazla çalışması gerektiğignde bir zorlamaya girerek bunu tamamlar. Bir atlet ise, birikiminin %90’ınını kullanabilir. Onun da kullanamadığı %10 bir potansiyel enerji kapasitesi kalır. Buna organizmanın otonom enerji birikimi denir ki bu ya olağanüstü durumlarda veya bir durok (ilaç) alınarak tamamlanır.
Organizma ve enerji birikimini kendini ayarlamak için kullanır. Bunun için bu birikimlere el atılması organizmanın harap olması demektir. Organizma kendine ayarlama işlemleri dışında, örneğin ısıya göre vücudun kendini ayarlaması gibi durumlarda bu birikim enerjiden istifade eder.
Bu enerjinin tükenmesi yaşamı riske sokar. Bunun için doping kontrolü günümü de önemli bir konu olmuştur. Bugün kullanılan doping maddeleri daha çok anaboliklerdir. Bunlar adaleye verildikten aylar sonra dahi idrarda çıkarlar.
Anabolikler bazı spor türlerinde sürekil olarak kullanılan bir başarı artışını sağlayan tek ilaç olarak kalmışlardır.
Doping olarak kullanılan ilaçlar şunlardır:
1-Psiko motarik ilaçlar (anfetamin ve kokain gibi)
2-Sinnato mimetikler (efedrin gibi)
3-Santral sinir sistemi uyarıcıları (kafein gibi)
4-Narkotik aneljesikler (eroin gibi)
5-Anabolikler (testosteron gibi)
Bu maddelerin teşhisi: Örneğin kafein için idrarda 15 mg/ml’nin üstündeki değerler. Testeron için toplu testesteron değerinin epi testesterona oranı idrarda 6 faktörünü geçerse, doping sayılır.
Doping yapıldığı zaman, bir müsabakanın kazanılma ihtimali belirir. Bu ilaçlar evvela sporcuda büyük bir efor sarfetme imkanını sağlar, fakat sonra vücud performansını yıkmak suretiyle ileride telafisi mümkün olmayan tahribata sebep olur.
KAYNAK: Dr.Ahmet SÜEL
