Aydınlanma devriminin beş önemli ayağı vardı.
1-Siyasal Politikalar
2-Ekonomik Politikalar
3-Eğitim Politikası
4-Sosyal Politikalar
5-Kültürel Politikalar
Bu beş alanda eşzamanlı ve birbiriyle tutarlı çalışmaların yapılması gerekiyordu. Bu temel politikaların, aynı zamanda devrimin felsefesine uygun bir hukuk sistemi ile bütünleştirilmesi amaçlanmıştı.
Bu bağlamda CHP’yi kuran kadrolar önce: Lozan Antlaşmasını yapmış (24 Temmuz 1923), Cumhuriyeti İlan Etmiş (29 Ekim 1923), Halifeliği kaldırmış (3 Mart 1924) ve Genç Türkiye Cumuhriyet’nin uluslararası alanda tanınmasını sağlamışlardı.
“İdare-i Maslahatçılar esaslı devrim yapamaz” diyen Mustafa Kemal, böylece devrimin siyasal ayağını hızla tamamladı.
19 Ocak 1923’de “Yeni Türkiye Devleti Cihangir bir devlet olmayacaktır; fakat yeni Türkiye İktisadi bir devlet olacaktır” diyen Atatürk, ekonomi konusunda politika belirlemek için 17 Şubat 1923’de İzmir İktisat Kongresi’ni topladı. Özel sektördeki sermaye yetersizliği, devletçilik politikasının doğuşunu zorunlu kıldı.
3 Mart 1924 tarihli Tevhid-i Tedrisat Kanunu ile öğretim ve eğitimin birliği sağlandı, medreseler kapatıldı.
21 Eylül 1924’te Mustafa Kemal Paşa, Samsun-Çarşamba demiryolu hattının inşa töreninde ulaştırma politikalarının dayanağını açıkladı: “Halk, köylüler bana her yerde iş programını şu iki kelime ile ihtar ettiler: YOL-MEKTEP” Böylece yolu ve okula halkın talebi doğrudan Mustafa Kemal tarafından dile getirilmiş oldu.
17 Şubat 1925’de Osmanlı İmparatorluğu döneminde çiftçiyi büyük sıkıntıya sokan Aşar Vergisi kaldırıldı. 1 Mart 1925’de Fransız tütün rejisi devletleştirildi. 22 Nisan 1925’de Ticaret ve Sanayi Odaları’nın kurulmasına ilişkin yasa TBMM’inde kabul edildi.
15 Ağustos 1925’de Kayseri’de uçak ve motor fabrikası kurulması için Junkers firmasıyla anlaşma imzalandı. 6 Ekim 1926 tarihinde de fabrika açıldı.
Eskişehir Uçak Fabrikası’nda uçaklarımızın ihtiyacı olan yedek parçaların %80’i üretilmeye başlandı. 28 Mayıs 1927’de Teşvik-i Sanayi Kanunu kabul edildi. Bu yasa, Cumhuriyet kadrolarının, kalkınma sürecinde sanayiye verdikleri önemin bir göstergesiydi.
CHP’nin ilk kurultayından sonra sosyal alanda da çok önemli adımlar atıldı.
1921’de Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu kuruldu. 1922’de 10 olan çocuk yuvalarının sayısı 1937’de 585’e çıktı. Bu yıllar arasında 1.977.022 çocuk yardımdan yararlandırıldı.
21 Şubat 1925 tarihinde Eskişehir mebusu Abdullah Azmi Tolun efendinin Kuran-ın Türkçeye çevrilmesi önerisi TBMM’de kabul edilerek, bu alanda çok önemli bir adım atılmıştır.
22 Aralık 1921’de Bolu Mebusu Tunalı Hilmi Bey’e soruyorlar “Kazanılacak olan ulusal bağımsızlık savaşımızın bolluk getirici ve verimli olması neye bağlıdır.”
Tunalı Hilmi Bey yanıt veriyor…
“En önce Türkçea’de istiklal”
Şimdi biz soralım, 100 yıl sonra Tunalı Hilmi Caddesi’nde Türkçe isim kullanan esnaf kaldı mı?
20 Nisan 1924’te Anayasa kabul edildi. Bu anayasa ile “Eşitlik, kişi dokunulmazlığı ve güvenliği, konut dokunulmazlığı, din ve vicdan, düşünce, söz, yayın, seyahat, sözleşme, çalışma, mülk edinme, toplantı, dernek ve ortaklık kurma, haberleşmenin gizliliği esası, seçme ve seçilme, dilekçe, kamu hizmetlerine girebilme, yargısal güvence hakları ve özgürlükler” kabul edildi.
11 Eylül 1924’de Türk Medeni Kanunu’nu hazırlanarak 24 kişilik hukuk kurulu oluşturuldu.
17 Şubat 1926’da Cumhuriyet yönetimi, hukuk düzeninin çağdaşlaştırılması doğrultusunda en önemli adımını attı. Kişiler aile, miras ve eşya hukuku alanlarındaki ilişkileri düzenleyen TÜRK MEDENİ KANUNU kabul edildi.
14 Ekim 1926’da İstanbul’da ilk medeni nikah kıyıldı.
20 Haziran 1927’de Tarım Okulları kurulmasını öngören yasa kabul edildi.
