12 Eylül Rejimi yeni bir ANAYASA hazırlayıp, bu Anayasa doğrultusunda siyaseti yeniden tasarımlamak istiyordu.
1982 Anayasası, 1.626.431 red (%8.63) oyuna karşılık, 17.215.559 kabul (%91.37) oyuyla kabul edildi. Bir yıl sonra 6 Kasım 1983’de genel seçimler yapıldı.
İki sol parti kurulmuştu. Birinci parti, CHP’nin eski genel başkanı İsmet İnönü’nün özel kalem müdürlüğünü yapmış olan Necdet Çalp ve arkadaşları tarafından kurulan geleneksel CHP olarak tanımlanabilecek HALKÇI PARTİ.
İkinci parti, Erdal İnönü’nün genel başkanlığında CHP sol kanadı, Avrupa Sosyal Demokrat değerleri savunan aydınlar, siyasetçiler ve sosyalist solun değişik fraksiyonundan kişilerin de içinde yer alacağı SODEP.
CHP geleneği, geleneksel CHP ve sosyal demokrat olarak ayrıştılar. Bu ayrışma çok kabaca şöyle okunabilir: Resmi ideoloji ve Kemalizm ile sosyal demokrasinin evrensel değerleri ayrışması.
Milli Güvenlik Kurulu SODEP’in sol kimliğinden rahatsız olmuş olmalı ki, 12 Eylül sonrası yapılan 1983 seçimlerine SODEP’in katılmasına izin vermedi. CHP seçmenine seslenen HALKÇI PARTİ %30 oy almıştı.
SODEP seçimleri boykot etti. 24 Mart 1984’de yerel seçimlerde ANAP 1.parti oldu. SODEP, ANAP’ın ardından 2.sırayı alarak CHP’nin oylarını ve solun SODEP’te toplanacağı işareti ortaya çıktı.
13 Nisan 1984’te toplanan SODEP 1.küçük kurultayında genel başkan Erdal İnönü solda tek çatının şart olduğunu sösyledi.
Temmuz ayında İnönü ve HALKÇI PARTİ lideri Necdet Çalp birleşme konusunda prensipte anlaştıklarını açıkladılar. 1985 Haziran ayında Aydın Güven Gürkan, HALKÇI PARTİ genel başkanı seçildi. Birleşmeden yana olduğunu açıkladı.
Hatta Aydın Güven Gürkan birleşmeye 1985 yılında son CHP Genel Başkanı Bülent Ecevit’in eşi Rahşan Ecevit tarafından kurulan DEMOKRATİK SOL PARTİ’nin de dahil olmasını istedi. Ancak RET cevabı aldı.
29 Haziran 1985’de yapılan HALKÇI PARTİ büyük kongresinde parti yönetimi önemli ölçüde değişti; daha önce partinin genel sekreterliğinde bulunan Aydın Güven Gürkan genel başkanlı, Halil İbrahim Şahin de genel sekreter oldu.
Gürkan’ın başkanlığında HP, SODEP ile birleşmek için yoğun girişimlerde bulundu. 17 Ağustos 1985’de HALKÇI PARTİ küçük kurultayı toplandı ve SODEP ile birleşilmesi yolunda ilk kararını aldı.
21 Eylül’de iki parti arasında birleşme protokolü imzalandı. 26 Eylül 1985’de GÜRKAN ve İNÖNÜ, SODEP-HALKÇI PARTİ birleşme prtokolünü imzaladılar ve yeni partinin SOSYAL DEMOKRAT HALKÇI PARTİ (SHP) olarak açıkladılar.
2 Kasım’da toplanan HP olağanüstü kurultayı partinin tüzük ve programıyla birlikte adını da SOSYAL DEMOKRAT HALKÇI PARTİ (SHP) olarak değiştirdi.
İkinci nokta; Sosyal Demokrat Sol’da gerçekleşen birlik birleşme ile sonuçlanamadı. Önce Aralık 1986’da SHP’den 20 milletvekili ayrıldı. 18 milletvekili 1 Kasım 1985’de kurulan DSP’ye geçti. SHP içinde “CHP mirası ve program tartışması” yaşanıyor.
Genel Başkan Erdal İnönü’nün önerdiği Önsöze Baykalçı MKYK üyeleri sert tepki gösteriyor. Önsözü sunan 12 imzacıdan biri olan Mustafa Gündeşlioğlu REDDİ MİRAS suçlamalarına şöyle yanıt veriyor.
“CHP’nin ulusalcı karakterine, 1960’lı yıllardan sonra demokrasiyi özümsemeye çalışan yapısına elbetde sahibiz. Sahip çıkmadığımız Recep Peker, Şükrü Kaya, Kemal Satır, Turhan Feyzioğlu’dur.”
12 Mart müdahalesini onaylayan Muhsin Batur’u cumhurbaşkanı yapan CHP çizgisine SHP’de yer yok. 1978-1979 döneminin başarısızlığının sorumluluğunu üstlenmesi gereken bazı bakanlar ve yöneticilerin sorumluluğunu üstlenmesi gereken bazı MKYK’sında belki de ilk kez yararlı bir tartışma ortamı ciddi bir ideolojik kapışmanın temellerini atmıştı.
