ONDÖRDÜNCÜ BÖLÜM
——————————————————————————————
Ulu Önder’in 15-17 Mart 1923 Adana Gezisinin ikinci akşamı çiftçilerin verdiği ziyafette ne denli neşelenip duygulandığını yazmıştık. Gazi, burada 2 saat 15 dakika süren tarihi bir söylevle gönülleri fethetti. Bu uzun söylevden pasajlar vermeyi düşünmüştük. Fakat her tümcesi 101 yıl sonraki günümüze bile ışık tutuyor, ders veriyor. Bu nedenle, elden geldiğince tamamına yakınını yayımlamayı görev bildik.
——————————————————————————————–
“Arkadaşlar;
Bu idareyi bir daha dirilmemek üzere tarihe gömdük. Bugün eski idareden büsbütün ayrı yeni bir Türkiye Devleti var. Bunu idare eden, Türkiye Büyük Millet Meclisi Hükümeti’dir. Büyük bir cesaretle diyebiliriz ki, bugün bir halk hükümetimiz vardır. Bu halkın mukadderatı (yazgısı) artık ebediyen bu halkın elindedir. Gerçi bugün bu hükümetin prensiplerini, bütün usûllerini bu yeni idarenin icaplarına göre tatbik edemedik. Lakin insafla düşünmeli, yeni idarenin hayatı kaç seneliktir ve nasıl bir zamanda doğdu ve nasıl şartlarla büyüdü? Arkadaşlar, bir hükümet iyi midir, fena mıdır?
HÜKÛMETİN İYİSİ VE KÖTÜSÜ
Hangi hükümetin iyi veya fena olduğunu anlamak için, hükümetten gaye nedir, bunu düşünmek lazımdır. Hükûmetin iki hedefi vardır: biri milletin korunması, ikincisi milletin refahını temin etmek. Bu iki şeyi temin eden hükümet iyi, edemeyen fenadır. Eski Osmanlı hükümeti bu iki gayeyi temin etmiş midir? Bu soruya tam bir katiyetle verilecek cevap olumsuzdur. O hükümet bir defa milleti muhafaza edemediği gibi, daima ve daima kırdırmıştır. Bilir misiniz, yalnız son kırk beş seneden beri Yemen’de mahvolan askerlerimiz ve dönmeyen evlatlarımızın adedi bir buçuk milyona yakındır. Balkanlar’ı, Suriye’yi, şurayı burayı düşününüz. Birçok yerlerde bekçilik yapmak için öldürülen hadsiz hesapsız evlatlarımızı düşününüz. O hükümetin bu milleti nasıl doğrattığını anlarsınız. O hükümet birinci gayesini yapamadı. Bari ikinciyi yaptı mı, bari kalanlar mesut ve zengin midir? Bunu hiç düşünmeye mahal yok.
MİLLET FAKR U SEFALET İÇİNDE
Ne yazık ki, memleket baştan nihayete kadar harabeliktir. Her yerde baykuşlar ötüyor. Milletin yolu yok, serveti yok, hiçbir şeyi yok. Bütün millet acınacak bir fakr-u sefalet içindedir. İşte eski hükümet tarzı milleti bu halde bıraktı. Çiftçi arkadaşlar, herkes sizler gibi vicdanlı, saf ve nezih kalpli olsaydılar, onlara eski hükümetin fenalığını anlatmayı lüzumsuz sayardım. Fakat kendisini malûmatlı zanneden birtakım akılsız ahmaklar, vicdansız hainler var. Bunlar, benim fena olarak izah ettiğimi, size iyi olarak anlatacaklardır. Onlara verilecek cevabın ne olması lazım geldiğini sizlere terk ediyorum. Şimdiki hükümet şeklimiz, bizim için en iyi ve en uygun olanıdır.
GENCECİK HÜKÛMET
Henüz üç buçuk dört yaşında olan bu hükümetin, bu müddet zarfında yaptığını ölçü olarak alınız ve aynı ölçüyle bundan sonrayı da inceleyin. Bu hükümet tarzının dört senede ne yaptığını düşününce, bundan sonra da ne yapabileceğini anlarız. Dört senelik kısa bir zaman içinde milli mevcudiyetimizi, muhafaza ile kalmadık, asırların omuzlarımıza yüklettiği suçları da temizledik ve onların faili olmadığımızı insanlık cihanına fiilen ispat ettik.
Gerçi bu hükûmet tarzı, bu kısa müddet içinde milleti müreffeh (rahata ermiş) ve mesut (mutlu) yapamadı. Bin türlü mihnet ve meşakkatler içinde ilk adımlarını atan bu hükûmet tarzının semerelerini henüz maddi bir halde görmüş değiliz. Lâkin yapılan şeyler bize, yapılacakları da pek güzel gösteriyor.”
PAZARTESİNE: “ŞEREF, HİÇ BİR VAKİT TEK BİR ADAMIN DEĞİL, BÜTÜN MİLLETİNDİR”
