Bu krizde Ukrayna, Rusya, ABD, Çin, NATO yada AVRASYA yanlısı olmak zorunda değiliz. 30 yıl öncesinin dinamikleriyle duygusal davranılmasını da anlamış değilim. Ukrayna problemine ben Türkiye fayda ekseninden bakmaya çalışacağım ki olması gerekende bu.
Günümüzde bir güçler dengesi oluşmuş durumda ve bu denge Rusya’nın Ukrayna çıkışı ile sarsılmaya başladı. Güç dengelerine girmeden konuyu kriz özelinde incelemek istiyorum. Ukrayna NATO’ya dahil edilirse Rusya’ya en yakın ülke olma nedeniyle Türkiye’nin NATO içerisindeki yeri ve konumu sıkıntıya girebilir ve vazgeçilmezlik özelliğini kaybedebilir. NATO’dan dışlanan bir Türkiye açık ve net bir hedef haline gelebilir. Faydacılık esasına göre Türkiye Ukrayna konusunda Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü savunmalı ancak NATO üyeliğine ret oyu kullanmalıdır.
Bu tam bir NATO’cu yazısı diyenler dikkatlice okusun yazdıklarımı. Bu krizin sonucunda güçlenen bir Rusya çıkarsa çift kutuplu Dünya’da Çin Tayvan için çok fazla beklemeyecektir. Çin bu krizi özellikle takibe almış ve Rusya yapılanları ve sonuçlarına göre adım atacaktır. Böyle bir olasılıkta güçlenen AVRASYA bloğuna karşı NATO’da devam etmenin Türkiye açısından doğru olmayacağı kanısındayım. Bahsetmek istediğim konu temel esasın Türkiye faydası olduğudur ve değişen Dünya düzeninde kendi faydasına göre adımlar atabilmeyi Türkiye öğrenmek zorundadır.
Bu kriz için Türkiye Ukrayna toprak bütünlüğünü savunmalı, Montrö anlaşmasına sadık kalarak tarafsız bir biçimde krizi atlatabilmelidir. Rusya’ya hava sahasını kapatmak doğru ve uygun bir adım olmayacaktır. Tarafları tarafsızlığına inandıracak şekilde insani yardım konularında başı çekmeyi bilmeli ve krize müdahale edecek bir barış gücünde öncü rol oynamalıdır.
Bizim olaylara bakış açımız hep irrasyonel olgulara bağlı oluyor nedense rasyonel bir şekilde düşünemiyoruz. İktidara kim gelirse gelsin hangi siyasi görüşten olursa olsun faydacılık esas alınmıyor ve irrasyonel olgulara ve politik bakış açımıza esir oluyoruz. Bu yüzden NATO’cu, AVRASYA’cı, Ümmetci olmayı bir kenara bırakıp Türkiye fayda esaslarının gözeticisi olmaya çalışmalıyız.
Birbiriyle problemli üç ülke olan Suriye, Mısır ve İsrail’le aynı anda kötü olmayı başaran bir dış politika becerisi bu krizde de Rusya ve Ukrayna ile ayrı ayrı kötü olmayı başarabilecek mi hep beraber göreceğiz. İkinci Dünya savaşını ön görmüş ve sınırlarda bir çok pakt kurarak dış politikayı sağlama almış bir adamın ülkesinden bu durumlara düşmek gerçekten üzücü.
” Yurtta Sulh Cihanda Sulh “ anlayışı yeniden dış politikanın olmazsa olmazı haline getirilmelidir. Montrö anlaşması ile mevcut iktidar taraflarla bozuşmadan anlaşmaya bağlı kalıyoruz diyerek savaşta tarafsızlık ilkesini zedelemeden karar verebilmiştir. Aynı anlayış bu anlaşmanın bitirilmesi taraftarıydı sanırım şimdi nasıl bir hatadan döndüklerini anlamışlardır. İnşallah darbeci olarak suçladıkları 104 Amiral hakkındaki davayı düşürüp bir özür dilemeyi akıl edebilirler. İlginç ötesi bir ülkeyiz aslında her konuda ama coğrafya kaderdir derler ve bizde o kaderi yaşıyoruz hep beraber.
Faydacılık esasına göre mevcut krizin incelemesini biraz daha derinleştirelim ve tarafların savlarıyla beraber haklılıklarına bir göz gezdirelim. Rusya haklı olarak NATO tarafından sarıldığını iddia ederek hamle yapmak istedi ancak Ukrayna’yı işgale varan süreçte bu haklılık iddia ettiği yayılmacı politikanın aslında kendi arzusu olduğu gerçeğini göstermiş oldu. Taraflar güç dengesi adına tabi ki karşılıklı hamleler yapacaktır ancak bu bağımsız bir ülkenin toprak bütünlüğüne saldırı şeklinde olmamalıdır. Soğuk savaş tecrübesi olan bir ülkenin bu denli saldırgan bir tavır sergilemesi haliyle NATO karşıtı olan aklıselim insanları bile tedirgin etti. Ayrıca Rusya’nın bu hareketi ölmek üzere olan hatta Fransa Cumhurbaşkanı Macron tarafından beyin ölümü gerçekleşmiş NATO olarak tabir ettiği NATO’yu daha da güçlü kılmamış mıdır ?
Yoksa resme duygusal baktığımız için kaçırdığımız gerçekler olabilir mi ? ABD Rusya ile anlaşarak bağımsız ordu kurma hayalindeki AB’ye Rus sopasını ve NATO’yu vazgeçilmez göstermek adına Ukrayna’yı Rusya’ya teklif etmiş olamaz mı ? bilemeyiz evet ama düşünmemize ve ona göre hareket etmemize engel teşkil etmiyor bu durum. 30 yıl öncesinin dinamiklerine duygusal bağla bağlanıp sosyalizmin anavatanı Rusya’yı her hamlede haklı bulmak akıl tutulmasıdır. Bu krizde komünist parti bile bu olaya karşı çıkmışken hem de. Rus yönetici Putin’nin Sovyet Rusya umurunda bile değil onun diriltmek istediği tek gerçek Rus Çarlığıdır. Bu durumda Rusya’yı haklı görmek onun yayılmacı Rus Emperyalizmine destek olmaktır ve bununda sosyalizm ile alakası yoktur. Olaylara biraz da Ukrayna açısından bakalım isterseniz.
Ukrayna tarih boyunca Rusya ile problemli bir bölge oldu. Çarlık Rusya’sı öncesinde bile kilise problemleri yüzünden kavgalar oluşmuş ve taraflar arası yarış süregelmiştir. Son yıllarda önemli ölçüde erozyona uğrayan Ukrayna dilini bırakıp Rusça konuşmaya başlayan bir topluluğu Putin inanılmaz bir biçimde milliyetçi bir kitle haline getirmiştir. Ukrayna’da Rusça konuşulan Hirov bölgesi bile Rus ordusuna inanılmaz bir direnç gösterdi ve bu olaya Ukrayna hükümeti bile şaşırdı. Gerçekten anlamakta zorlanıyorum komedyen olmakla dalga geçtikleri Zelensky muhteşem bir performans gösterirken ideal devlet adamı Putin bu hataları nasıl yapar. Sorgulanması gereken soru budur.
Zelensky ile ilgili mevzu aslında biraz karışık ancak ne olursa olsun ülkesi işgale uğramış bir adamın gösterdiği tavır takdire şayan gerçekten. Zelensky ile ilgili Ukrayna halkını kandırdı şeklinde bir iddia var o iddia ile ilgili yazmak istiyorum çünkü gerçeği yansıtmıyor nedeni adam seçimlere girerken halka AB ve NATO üyeliği sözü verdi ve %73 lük bir halk desteği aldı. Zelensky değil halk bu sorumluğun sahibi ve görüldüğü üzere kadın erkek demeden herkes sorumluluğunu canla başla yerine getiriyor. Haftaya görüşmek dileğiyle barışta ve Türkiye’nin faydasında kalmanız dileklerimle…
